@article{article_1646028, title={Sıçan Testis Dokusunda Siklofosfamid ile Tetiklenen Apoptoz, Nekroz ve Otofaji Yollarının Modülasyonunda Koenzim Q10’un Koruyucu Rolü}, journal={Journal of the Institute of Science and Technology}, volume={15}, pages={798–808}, year={2025}, DOI={10.21597/jist.1646028}, author={Yüksek, Veysel and Dede, Semiha and Usta, Ayşe and Koşal, Volkan}, keywords={Siklofosfamid, KoenzimQ10, Kaspaz-3, Kaspaz-9, ATG3, LC3}, abstract={Siklofosfamid (CPC) kanser tedavisinde sıklıkla kullanılan en eski antikanser ilaçlarından biridir. CPC’nin testis, spermatogenez, üreme hormonları üzerinde olumsuz etkileri olduğu bilinmektedir. Bu çalışma, infertilite tedavisinde kullanılan ve testis ile seminal sıvıda doğal olarak bulunan Koenzim Q10’un (CoQ10), CPC’nin testis dokusunda oluşturduğu hasarın onarılmasına etkisini belirlemeyi amaçlamıştır. 30 Albino Wistar erkek sıçan, her grupta 6 hayvan olacak şekilde 5 gruba [Kontrol, Siklofosfamid (CPC), Koenzim Q10 (CoQ10), CPC + CoQ10-I (CQ-I), CPC + CoQ10-II (CQ-II)] ayrıldı. Apoptotik (kaspaz-8, kaspaz-9, kaspaz-3, BAX, BCL2, ve BAK1), otofajik (ATG3, ATG5 ve LC3) ve nekrotik (RIPK1) hücre ölüm mekanizmalarındaki kavşak genlerin mRNA ekspresyon düzeyleri belirlendi. Toplam mRNA’dan cDNA sentezlendi. mRNA gen ekspresyon seviyeleri RT-qPCR ile tespit edildi. Tüm grup çalışmaları için p<0.05 istatistiksel olarak anlamlı kabul edildi. CPC’nin kontrol grubuna göre kaspaz-9, kaspaz-3 ve BAK1 mRNA düzeylerini artırdığı tespit edilmiştir (p<0.05). CPC ile birlikte CoQ10 uygulandığında, kaspaz-9, kaspaz-3 ve BAK1 genlerinin ekspresyon seviyelerini düşürdüğü (p<0.05) tespit edilmiştir. Ayrıca, BCL-2 gen ekspresyonunda istatistiksel olarak anlamlı bir artış (p<0.05) gözlemlenmiştir. Hem kontrol grubuna hem de CPC grubuna kıyasla CoQ10 uygulamasının BAX/BCL-2 oranını istatistiksel olarak azalttığı (p<0.05) ortaya konulmuştur. CPC, ATG3 ve LC3 mRNA ekspresyonunu düşürmüş, ancak CPC ile birlikte CoQ10 uygulaması LC3 ekspresyonunu artırmıştır (p<0.05); ayrıca RIPK1 seviyesi CQ-I grubunda CPC’ye göre azalmıştır (p<0.05). Sonuç olarak, CoQ10’un, siklofosfamidin (CPC) neden olduğu apoptozu düşürdüğü, otofajiyi düzenlendiği ve nekroptozu önlemede rol oynadığı ve hücre sağkalımını desteklediği tespit edilmiştir. Ancak klinik uygulamalar için daha geniş ve uzun vadeli çalışmalar gerekmektedir.}, number={3}, publisher={Iğdır Üniversitesi}