TY  - JOUR
T1  - Bekir Yıldız’ın Halkalı Köle Romanında Bilinç Akışı Tekniği
TT  - Stream of Consciousness Technique in Bekı̇r Yıldız’s Novel Halkalı Köle
AU  - Hasdedeoğlu, Mehmet Onur
PY  - 2025
DA  - July
Y2  - 2025
DO  - 10.21547/jss.1646852
JF  - Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi
JO  - GAUN-JSS
PB  - Gaziantep Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 1303-0094
SP  - 1265
EP  - 1280
VL  - 24
IS  - 3
LA  - tr
AB  - Psikanaliz kuramının edebiyat sanatı üzerinde etkisini gösterdiği 20. yüzyıl başlarından itibaren bireyin iç dünyasını daha açık bir şekilde yansıtmak ihtiyacı hisseden yazarlar, farklı anlatım teknikleri geliştirmeye başlamışlardır. Bilinç akışı tekniği, psikanalizin modern edebiyata yansımasının en açık göstergelerinden biri olarak bu dönemden itibaren yazarlar tarafından sıklıkla kullanılmaya başlanan bir anlatım tekniği olarak ön plana çıkmıştır. Dünya edebiyatında ilk ve en yetkin örnekleri Virginia Woolf, James Joyce, Marcel Proust ve Franz Kafka gibi yazarlar tarafından verilen bilinç akışı tekniği, Türk edebiyatında ilk gerçek yansımasını 1970’li yıllarda Oğuz Atay’la birlikte bulmuştur. Daha sonra Adalet Ağaoğlu, Bilge Karasu, Orhan Pamuk vb. yazarlar aracılığıyla bu teknik, Türk edebiyatında da bireyin iç dünyasını merkeze alan yazarlar tarafından sıklıkla kullanılmaya başlanmıştır. Güneydoğu Anadolu insanının yaşayışı ile Almanya’ya göç eden işçilerin problemlerini, toplumcu gerçekçi çizgide kaleme aldığı hikâyeleri aracılığıyla çok çarpıcı bir biçimde gözler önüne seren Bekir Yıldız, Türk edebiyatına damgasını vurmuş önemli bir yazardır. Yıldız, ilk kez 1980 yılında yayımlanan Halkalı Köle ile, hikâyelerinde alışılagelen tarzdan çok farklı bir şekilde, hukukî engeller dolayısıyla bitiremediği evliliğini merkeze almak suretiyle, Türk edebiyatına ilginç bir otobiyografik roman örneği sunmuştur. Bu çalışmada, Bekir Yıldız’ın Halkalı Köle romanında yoğun biçimde kullanılan bilinç akışı tekniği incelenerek, bu tekniğin romanda anlatılan konuya olan etkisi analiz edilmiştir.
KW  - Bekir Yıldız
KW  - Halkalı Köle
KW  - Bilinç Akışı
KW  - roman
KW  - otobiyografik roman.
N2  - Since the early twentieth century, when psychoanalytic theory began to exert its influence on literary art, authors who felt compelled to more transparently reflect the inner world of the individual started to develop various narrative techniques. The stream of consciousness technique, as one of the clearest indicators of the reflection of psychoanalysis on modern literature, stands out as a narrative technique that has been frequently used by writers since this period. In world literature, the earliest and most exemplary instances of this technique were provided by authors such as Virginia Woolf, James Joyce, Marcel Proust, and Franz Kafka, while in Turkish literature its first authentic manifestation appeared in the works of Oğuz Atay in 1970’s. Subsequently, through writers like Adalet Ağaoğlu, Bilge Karasu, and Orhan Pamuk, this technique increasingly became a favored method among authors who center the individual’s inner world in their narratives. Bekir Yıldız is an important writer who has left his mark on Turkish literature, revealing the life of the people of Southeastern Anatolia and the problems of the workers who migrated to Germany in a very striking way through his stories written in a socialist realist style. With his novel Halkalı Köle, first published in 1980, Bekir Yıldız departs from his customary narrative style by centering his work on a marriage he was unable to terminate due to legal obstacles, thereby offering an intriguing autobiographical example in Turkish literature. This study examines the intensive use of the stream-of-consciousness technique in Bekir Yıldız’s Halkalı Köle and analyzes its effect on the novel’s thematic structure.
CR  - Aytaç, G. (1999). Çağdaş Türk romanları üzerine incelemeler. Ankara: Gündoğan Yayınları.
CR  - Aytür, Ü. (2009). Henry James ve roman sanatı. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
CR  - Bal, M. (2024). Anlatıbilim anlatı kuramına giriş. (Gezen, U. Çev.). İstanbul: Albaraka Yayınları.
CR  - Berger, J. (2017). Bir fotoğrafı anlamak. (Eyüboğlu, B. Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
CR  - Burckhard, T. (1997). Aklın aynası. (Ersoy, V. Çev.). İstanbul: İnsan Yayınları.
CR  - Corbin, A. (2024). Sessizliğin tarihi rönesanstan günümüze. (Gören, I. Çev.). Kolektif Kitap.
CR  - Çetişli, İ. (2004). Metin tahlillerine giriş 2. Ankara: Akçağ Yayınları.
CR  - Dıranas, A. M. (2001). Şiirler. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
CR  - Dumantepe, S. (2018). Roman ve öyküde zaman. İstanbul: Dergâh Yayınları.
CR  - Durukoğlu, S. (2012). Bekir Yıldız’ın eserlerinde izlek ve yapı. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
CR  - Gardin, N., Olorenshaw, R., Gardin, J. ve Klein, O. (2023). Larousse semboller sözlüğü. (Akşit, B. Çev). İstanbul: Bilge Kültür Sanat Yayınları.
CR  - Horney, K. (2023). İç çatışmalarımız. (İspir, C. G. Çev.). Ankara: Dorlion Yayınları.
CR  - Işın, E. (2007). Oğuz Atay’da bireyin eylemine dönüşen bilinç. Oğuz Atay’a Armağan. (İnci, H. Haz.). İstanbul: İletişim Yayınları, 203-207.
CR  - İzmir, M. (2015). Lacancı psikanaliz ve karakter çözümleme. Ankara: İmge Kitabevi.
CR  - James, W. (2023). Benlik. Bilinç Akışı. (Yılmaz, R. Çev.). Ankara: Fol Yayınları.
CR  - Jung, C. G. (1999). Bilinç ve bilinçaltının işlevi. (Büyükinal, E. Çev.). İstanbul: Say Yayınları.
CR  - Kale, Ö. (2015). Edebiyatta bilinç akışı tekniğine başvurulma sebepleri üzerine bazı dikkatler. NWSA Humanities Sciences. 10 (2), 88-93.
CR  - Kara, E. (2008). Psikanalizimden anlatıya, bilinç akışı tekniğinden zaman algısına. Hece Öykü. 26, 95-101.
CR  - Lucy, N. (2003). Postmodern edebiyat kuramı. (Aksoy, A. Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
CR  - Moran, B. (2008). Türk romanına eleştirel bir bakış 1. İstanbul: İletişim Yayınları.
CR  - Odacı, S. (2009). Ulysses ve Tutunamayanlar’da bilinç akışı tekniği. Turkish Studies. 4 (1), 605-684.
CR  - Sandıkkaya Aşır, A. (2025). Romanda anlatıcı ve bakış açısı. Ankara: Hece Yayınları.
CR  - Somay, B. (2025). Edebiyat, psikanaliz ve başka meseleler. İstanbul: Metis Yayınları.
CR  - Tekin, M. (2003). Roman sanatı 1. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
CR  - Terbaş, Öz. (2023a). Sine-masal dil ve psikanalitik eleştiri. Sinema ve psikanaliz 1 filmler ve bilinçdışı. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 1-9.
CR  - Terbaş, Öz. (2023b). Kayıplarımızın ve zamanın izinde. Sinema ve psikanaliz 2 kayıp ve zaman. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 1-12.
CR  - Ürkek Yakut, G. (2006). Bekir Yıldız’ın hayatı ve romanları. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
CR  - Üstün, K. (2019). Bekir Yıldız. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. (2025, 14 Şubat). Erişim adresi: https://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/yildiz-bekir
CR  - Yazıcıoğlu, S. (2022). Husserl fenomenolojisinde zaman algı bellek. Ankara: Fol Yayınları.
CR  - Yıldız, B. (1986). Halkalı köle. İstanbul: Varlık Yayınları.
UR  - https://doi.org/10.21547/jss.1646852
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/4640913
ER  -