TY - JOUR T1 - KİMLİK VE REALPOLİTİK ARASINDA AZERBAYCAN DIŞ POLİTİKASININ İKİ YÖNÜ: TÜRKİYE VE İSRAİL’LE İLİŞKİLER TT - TWO ASPECTS OF AZERBAIJAN'S FOREIGN POLICY BETWEEN IDENTITY AND REALPOLITIK: RELATIONS WITH TÜRKİYE AND ISRAEL AU - Sancak, İrfan PY - 2025 DA - July Y2 - 2025 DO - 10.18092/ulikidince.1647200 JF - Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi JO - IJEAS PB - Kenan ÇELİK WT - DergiPark SN - 1307-9832 SP - 257 EP - 278 IS - 48 LA - tr AB - Bağımsızlığın kazanılmasının ardından Azerbaycan, önce Türkiye odaklı bir dış politika benimsemiş, ardından Haydar Aliyev’in Cumhurbaşkanı olmasıyla onun liderliğinde çok yönlü bir dış politika izlemeye başlamıştır. Bu çok yönlü politikanın en belirgin şekilde gözlemlendiği alanların başında Türkiye ve İsrail ile ilişkiler gelmektedir. Türkiye ile ilişkiler, iki ülke arasında ortak kimlik bağından beslenmiş, aynı zamanda askeri, siyasi ve ekonomik alanlarda güçlü iş birlikleri kurulmuştur. İsrail ile kurulan ilişkilerin temel motivasyonunu ise İran’dan gelen güvenlik tehdidi oluşturmuş, bu doğrultuda özellikle istihbarat alanında güçlü iş birlikleri kurulmuştur. Uzun yıllar arka planda tutulan bu ilişkiler, son dönemde daha görünür bir hal almıştır. Bu çalışmanın amacı, Azerbaycan’ın Türkiye ve İsrail’e yönelik dış politikalarının temel unsurlarını ortaya koymaktır. Nitel araştırma yöntemi kullanılan çalışmada, kitaplar, makaleler, kurumsal web sayfaları, istatistiki veriler ve haber kaynakları doküman analizi ve söylem analizi yöntemleriyle incelenmiştir. Araştırma bulguları, Türkiye ile ilişkilerde ortak kimliğin önemli bir motivasyon kaynağı olduğunu ve bu kimliğin Azerbaycan’ın çıkarlarıyla uyum içinde bulunduğunu göstermektedir. İsrail ile ilişkilerde ise tamamen realpolitiğin hâkim olduğu sonucuna ulaşılmıştır. KW - Azerbaycan KW - Türkiye KW - İsrail KW - Realpolitik KW - Kimlik N2 - After gaining independence, Azerbaijan first adopted a Türkiye-oriented foreign policy, and then, after Haydar Aliyev became President, Azerbaijan started to pursue a multifaceted foreign policy under his leadership. Relations with Türkiye and Israel are among the areas where this multifaceted policy is most clearly observed. Relations with Türkiye have been fuelled by the common bond of identity between the two countries and strong cooperation has been established in military, political and economic fields. The main motivation for the relations with Israel was the security threat from Iran and strong cooperation was established, particularly in the field of intelligence. These relations, which were kept in the background for many years, have recently become more visible. The aim of this study is to reveal the main elements of Azerbaijan's foreign policies towards Türkiye and Israel. Using qualitative research methodology, the study analysed books, articles, corporate web pages, statistical data and news sources through document analysis and discourse analysis. The findings of the study show that common identity is an important source of motivation in relations with Türkiye and that this identity is in harmony with Azerbaijan's interests. On the other hand, it was concluded that realpolitik dominates relations with Israel. CR - Ağalarov, P., Quliyev, N., Cabbarov, H., Talıblı, T., & Tanrıverdi, R. (2021). Zəfər Tarixi. Şərq-Qərb. CR - Anglim, S. (2021). Azerbaijan’s Victory: Initial Thoughts and Observations (and Caveats for the ’Innovative’). Military Strategy Magazine, 7(3), 10–17. https://www.militarystrategymaga zine.com CR - Arı, Ö., & Kıran, A. (2011). Uluslararası İlişkilerde Sosyal İnşacılık. EKEV Akademi Dergisi, 15(46), 49–64. CR - Asgarov, A. (2023, October 10). Pro-Israel Sentiments in Azerbaijan Stand Out Amid Conflict in Gaza. Voice of America. https://www.voanews.com/a/pro-israel-sentiments-in-azerbaijan-stand-out-amid-conflict-in-gaza/7304802.html CR - Asgarov, S. R. (2020). Military Cooperation Between Azerbaijan and Israel. Scientific Work, 61(12), 187–192. https://doi.org/10.36719/2663-4619/61/187-192 CR - Aslanlı, A., & Hesenov, İ. (2005). Haydar Aliyev Dönemi Azerbaycan Dış Politikası. Platin Yayınları. CR - Azerbaijan Arrests 22 Suspects in Alleged Iran Spy Plot. (2012, March 14). BBC. https://www. bbc.com/news/world-europe-17368576 CR - Azerbaijan to Open Embassy in Israel Today. (2023, March 29). Israel Ministry of Foreign Affairs. https://www.gov.il/en/pages/azerbaijan-to-open-embassy-in-israel-today-29-mar-2023 CR - Bayrakdar, O. K., & Temür, B. (2024). Azerbaycan Türkiye Çok Taraflı İlişkilerine Yön Veren Dinamikler: TDT- TÜRKSOY-TÜRKPA. Anasay, 30, 1–26. https://doi.org/10.33404/anasay. 1525913 CR - Ben Aharon, E. (2024). Israel’s Foreign Policy and the Nagorno-Karabakh Conflict: A Reflection on Regional Security and Diplomacy. Journal of Genocide Research, 1–23. https://doi.org /10.1080/14623528.2024.2406100 CR - Bew, J. (2016). Realpolitik. Oxford University Press. CR - Blagden, D. (2021). Roleplay, Realpolitik and ‘Great Powerness’: The Logical Distinction Between Survival and Social Performance in Grand Strategy. European Journal of International Relations, 27(4), 1162–1192. https://doi.org/10.1177/13540661211048776 CR - Bollyn, C. (2001, September 26). The Great Game for the Oil & Gas of the Caspian Region. https://www.bollyn.com/the-great-game-for-the-oil-gas-of-the-caspian-region-2/ CR - Bourtman, I. (2006). Israel and Azerbaijan’s Furtive Embrace. Middle East Quarterly, 13(3). https://www.meforum.org/middle-east-quarterly/israel-and-azerbaijans-furtive-embrace CR - Bozdağlıoğlu, Y. (2003). Turkish Foreign Policy and Turkish Identity (C. G. MacDonald, Ed.). Routledge. CR - Bozdağlıoğlu, Y. (2007). Constructivism and Identity Formation: An Interactive Approach. Uluslararası Hukuk ve Politika, 3(11), 121–144. CR - Bursa’da Bilet ve Bayrak Krizi. (2009, October 14). Hürriyet Gazetesi. https://www.hurriyet.com.tr /sporarena/bursada-bilet-ve-bayrak-krizi-12692371 CR - Cafersoy, N. (2001). Elçibey Dönemi Azerbaycan Dış Politikası. ASAM Yayınları. CR - Cagaptay, S. (2005). Good Relations Between Azerbaijan and Israel: A Model for Other Muslim States in Eurasia? (982; Policy Analysis). https://www.washingtoninstitute.org/policy-analysis/good-relations-between-azerbaijan-and-israel-model-other-muslim-states-eurasia CR - Çiçekçi, C. (2021). İkinci Dağlık Karabağ Savaşı Işığında İsrail-Azerbaycan İlişkileri: Yapısal ve Analitik Bir Çerçeve. Güvenlik Çalışmaları Dergisi, 23(2), 267–285. CR - Çoban-Oran, F. (2017). Amerikan Kimliği ve Dış Politikasında Evanjelizmin İzleri: Sosyal-İnşacı Perspektiften ABD-İsrail İlişkileri. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6(3), 2019–2037. CR - Cornell, S. E. (1998). Turkey and the Conflict in Nagorno Karabakh: A Delicate Balance. Middle Eastern Studies, 34(1), 51–72. CR - Cornell, S. E. (2006). The Politicization of Islam in Azerbaijan. www.silkroadstudies.org CR - Cumhurbaşkanı Gül Sarkisyanı Kutladı. (2008, February 21). CNN Türk. https://www.cnnturk.com /turkiye/cumhurbaskani-gul-sarkisyani-kutladi-178090 CR - Cusack, T. R., & Stoll, R. J. (1990). Exploring Realpolitik : Probing International Relations Theory With Computer Simulation. L. Rienner Publishers. CR - Demir, M. (2008, July 18). Ermenistan’la Gizli Görüşme. Hürriyet Gazetesi. https://www.hurriyet .com.tr/gundem/ermenistan-la-gizli-gorusme-9463166 CR - Deveci, M., & Çetinkaya, B. (2022, January 6). Türkiye-Ermenistan Normalleşmesine Giden Yol. Anadolu Ajansı. https://www.aa.com.tr/tr/gundem/turkiye-ermenistan-normallesmesine-giden- yol/2466810 CR - Dias, F. S. (2020). From Realpolitik to Realism: The American Reception of a German Conception of Politics. History of European Ideas, 46(4), 405–419. https://doi.org/10.1080/01916599.2020. 1738772 CR - Edelstein, D. (2021, March 10). Potential Gains for Israel After Azerbaijan’s Victory in Nagorno-Karabakh. Just Security. https://www.justsecurity.org/75135/ CR - Er, T. (2010). Azadlıktan Tiranlığa. Sarkaç Yayınları. CR - Ergun, A., & Kondakci, Y. (2021). The Internationalisation of Higher Education and Identity Construction in Azerbaijan. Europe - Asia Studies, 73(7), 1330–1354. https://doi.org/10. 1080/09668136.2021.1919601 CR - Erkin, B. (2013, September). The Rise and Fall of Popular Front of Azerbaijan. Türk Akademisi Siyasi Sosyal Stratejik Araştırmalar Vakfı. https://www.tasav.org/the-rise-and-fall-of-popular-front-of-azerbaijan-1992-1993.html CR - Gayan, A. K. (2007). La Realpolitik, Élément Incontournable des Relations Internationales (Realpolitik, Key Feature of International Relations). Revue Internationale et Stratégique, 67(3), 95–104. CR - Gemici, O. O., Dağıstanlı, H. C., & Gökmen, E. (2024, March 5). MOSSAD’a Bilgi Sattıkları Belirlenen 7 Kişi Yakalandı. Anadolu Ajansı. https://www.aa.com.tr/tr/gundem/mossada-bilgi-sattiklari-belirlenen-7-kisi-yakalandi/3155349 CR - Gensoru. (1993). In TBMM Tutanak Dergisi (Vol. 34, pp. 323–406). Türkiye Büyük Millet Meclisi. CR - Gökçe, E. U., & Çaha, Ö. (2019). Politik Kimlik ve Dış Politika: Kemalist ve Liberal-Muhafazakâr Kimliklerin Türk Dış Politikasındaki Öteki Algısı ve Uluslararası Yapıyla Uyumu. Journal of Humanity and Society (İnsan & Toplum Dergisi), 9(3), 1–34. https://doi.org/10.12658/m0296 CR - Gökçekuyu, E. (2023). A Constructivist Reading of State Morality in International Relations. İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(2), 169–185. https://doi.org/10.17932/iau. iausbd.2021.021/iausbd_v15i2003 CR - Hecht, E. (2022). Drones in the Nagorno-Karabakh War: Analyzing the Data. Military Strategy Magazine, 7(4), 31–37. https://www.militarystrategymagazine.com CR - Huntington, S. P. (2005). Who Are We? Simon & Schuster Paperbacks. CR - Hussain, H. (2013). View From Tel Aviv-Israel’s Strategic Dilemma. https://defencejournal.com/ 2013/05/10/view CR - Idan, A., & Shaffer, B. (2021). Israel’s Role in the Second Armenia-Azerbaijan War. In T. Gafarlı & M. Arnold (Eds.), The Karabakh Gambit: Responsibility for the Future (pp. 190–208). TRT World Research Centre. www.trtworld.com CR - If There Is Aggression Against Azerbaijan, Aggressor Will Collide with F-16. (2020, October 26). Turan News Agency. https://turan.az/en/politics/if-there-is-aggression-against-azerbaijan-aggressor-will-collide-with-f-16 CR - Ilham Aliyev was interviewed by France 24 TV channel. (2020, October 14). President of the Republic of Azerbaijan, Official Web Site. https://president.az/en/articles/view/43037 CR - İnaç, H., & Sadigov, R. (2023). Türkiye ve İsrail İlişkilerini Azerbaycan Üzerinden Okumak. In Y. E. Tansü & F. Kara (Eds.), Afro-Avrasya Araştırmaları Üzerine Seçme Yazılar. Özgür Yayınları. https://doi.org/10.58830/ozgur.pub307 CR - Iran Questioning Azerbaijani Nationals On Espionage Charges. (2012, July 4). Radio Free Europe / Radio Liberty. https://www.rferl.org/a/iran-report-says-two-azerbaijan-nationals-questioned-espionage- CR - Israel and Azerbaijan - Odd but Useful Allies. (2012, January 21). The Economist. CR - İşte Yakalanan MOSSAD Casusları ve Türkiye’deki Görevleri. (2021, October 25). CNN Türk. https://www.cnnturk.com/turkiye/yakalanan-mossad-casuslari-ve-turkiyedeki-gorevleri-1715125 CR - Kasapoglu, C. (2020). Turkey’s Heavy ‘Tiger’ Rocket Spotted in Azerbaijan’s Nakhchivan Exclave. Eurasia Daily Monitor, 17(69). https://jamestown.org/program/turkeys-heavy-tiger-rocket-spotted-in-azerbaijans-nakhchivan-exclave/ CR - Kelly, D. (2018). August Ludwig von Rochau and Realpolitik as Historical Political Theory. Global Intellectual History, 3(3), 301–330. https://doi.org/10.1080/23801883.2017.1387331 CR - Laciner, S. (2004, September 11). Armenia’s Jewish Scepticism and Its Impact on Armenia-Israel Relations. https://turkishweekly.net/article/230/ CR - Lindenstrauss, G. (2015). Israel-Azerbaijan: Despite the Constraints, a Special Relationship. Strategic Assessment, 17(4), 69–79. CR - Liphshiz, C. (2013, September 19). Azerbaijan and Israel intensify ties. Jewish News. https://www.jewishaz.com/us_worldnews/mideast/azerbaijan-and-israel-intensify-ties/article_6c5eeede-2175-11e3-8790-001a4bcf6878.html CR - Mammadli, R. (2023, November 9). Azerbaijan Walks Fine Line as Turkey-Israel Relations Deteriorate. Eurasianet. https://eurasianet.org/perspectives-azerbaijan-walks-fine-line-as-turkey-israel-relations-deteriorate CR - Mcguinness, D. (2012, February 21). Iran Nuclear Tensions Put Caucasus on Alert. BBC. https://www.bbc.com/news/world-europe-17100586, CR - Mehdizade, S. (2023, July 25). Azerbaijan and Israel: A Strategic Alliance in the Middle East. Aze.Media. https://aze.media/azerbaijan-and-israel-a-strategic-alliance-in-the-middle-east/#israels-energy-need CR - Muradov, M., & Guliyev, I. (2023, May 26). Azerbaijan-Israel Relations Shifting the Geopolitics of the Middle East. Geopolitical Monitor. https://www.geopoliticalmonitor.com/azerbaijan-israel-relations-reach-a-new-level/ CR - Murinson, A. (2008). Azerbaijan-Turkey-Israel Relations: The Energy Factor. Middle East Review of International Affairs, 12(3), 47–64. CR - Nesibli, N. (2001). Azerbaycan’ın Milli Kimlik Sorunu. Avrasya Dosyası, 7(1), 132–160. CR - Netanyahu’yu Çılgına Çeviren Türk Ajan! (2014, August 19). HaberTürk. https://www.haberturk. com/dunya/haber/981472-netanyahuyu-cilgina-ceviren-turk-ajan?page=4 CR - Omidi, A. (2024). Azerbaijan’s Relations With Israel: Classic Alliance, Strategic Partnership, or Marriage of Convenience. Israel Affairs, 16(1). https://doi.org/10.1080/13537121.2025. 2444042 CR - Özden Cankara, P., & Cankara, Y. (2022). İran ve Ermenistan Gölgesinde İsrail’in Azerbaycan ile Stratejik İlişkileri. Uluslararası Afro-Avrasya Araştırmaları Dergisi, 7(13), 1–21. CR - Patrucic, M., & Bloss, K. (2021, July 30). Life in Azerbaijan’s Digital Autocracy: ‘They Want to be in Control of Everything.’ Organized Crime and Corruption Reporting Project. https://www.occrp.org/en/project/the-pegasus-project/life CR - Pazarbaşı, B., Akgül, S. K., & Neciyev, S. (2024). Representation of Turkish Identity and Norms in the Media: 2020 Karabakh War. Bilig, 2024-Summer(110), 21–50. https://doi.org/10.12995/ bilig.11002 CR - Pektaş, U. (2022). Uluslararası İlişkilerde İnşacılık: Kökeni, Temel Kavramları ve Tartışmaları. Siyasal Kitabevi. http://www.siyasalkitap.com CR - Rathbun, B. (2018). The rarity of realpolitik: What bismarck’s rationality reveals about international politics. International Security, 43(1), 7–55. https://doi.org/10.1162/ISEC_a_00323 CR - Sancak, İ. (2018). Bağımsızlık Sürecinde Azerbaycan ve Haziran Darbesinin Dış Politikaya Etkileri. Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, 13, 57. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file /409935 CR - Sancak, K. (2016). Uluslararası İlişkilerde Güç Kavramı ve Yumuşak Güç (1st ed.). Nobel Yayınevi. CR - Shahbazov, F. (2024, July 24). Can Turkey Undercut Israel’s Alliance with Azerbaijan Over the Gaza War. Stimson Center. https://www.stimson.org/2024/can-turkey-undercut-israels-alliance-with-azerbaijan-over-the-gaza-war/ CR - Shaikh, S., & Rumbaugh, W. (2020, December 8). The Air and Missile War in Nagorno-Karabakh: Lessons for the Future of Strike and Defense. Center for Strategic & International Studies (CSIS). https://www.csis.org/analysis/air-and-missile-war-nagorno-karabakh-lessons-future-strike-and-defense CR - Sharon, A. D. (2014, December 22). Israel and Azerbaijan Share an Improbable “Romance.” Jewish News. https://www.jewishaz.com/us_worldnews/world/israel-and-azerbaijan-share-an-improbable-romance/article_09f63254-8a27-11e4-9fa6-e318237bed76.html CR - Şimşir, B. N. (2011). Azerbaycan (1st ed.). Bilgi Yayınevi. CR - Souleimanov, E. A. (2024). Unlikely Alliances: How the Wars in Karabakh And Gaza Shape Northwest Asian Security. Middle East Policy, 31(2), 83–94. https://doi.org/10.1111/mepo .12741 CR - Soylu, E. (2024). İsrail’in Azerbaycan’ı Destekleme Nedenlerinin Stratejik Analizi. Uluslararası İktisadi ve İdari Çalışmalar Dergisi, 2(1). CR - Starrett, J. (2013, September 19). Consul: Azerbaijan Values Israel Ties. Jewish News. https://www.jewishaz.com/community/consul-azerbaijan-values-israel-ties/article_47874f38-a7b4-11e2-b5f7-0019bb30f31a.html CR - Tokluoğlu, C. (2012). Türk Dilli Halklar-Türkiye ile İlişkiler. In İ. Aydıngün & Ç. Balım (Eds.), Bağımsızlıklarının Yirminci Yılında Azerbaycan, Gürcistan ve Ukrayna (pp. 15–115). Atatürk Kültür Merkezi Yayını. https://www.researchgate.net/publication/303769675 CR - Traub, D., Cohen, R. A., & Kertcher, C. (2024). Azerbaijan’s Dual Foreign Policy Strategy Toward Israel: A Realist Alliance and a Neoliberal Knowledge-Based Economy Cooperation, 2011–2022. Cogent Arts and Humanities, 11(1), 1–17. https://doi.org/10.1080/23311983.2024. 2335763 CR - TRT Haber Özel Röportaj. (2020, July 13). Mevlüt Çavuşoğlu Şahsi İnternet Sayfası. https://mevlutcavusoglu.com.tr/mevlut-cavusoglunun-trt-habere-verdigi-ozel-roportaj-13-temmuz-2020-ankara/ CR - Turan, R. (2018). Kuzey Azerbaycan’da Modern Ulusal Kimliğin Gelişim Sürecine Genel Bir Bakış. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 61, 429–451. CR - Türkiye Cumhuriyeti ile Azerbaycan Cumhuriyeti Arasında Müttefiklik İlişkileri Hakkında Şuşa Beyannamesi, Pub. L. No. 7355, T. C. Resmî Gazete (2021). https://www.resmigazete. gov.tr/eskiler/2022/03/202 CR - Ülgül, M. (2016). İsrail- Azerbaycan Stratejik Ortaklığı ve Türkiye-İsrail İlişkilerine Etkileri. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(16). https://doi.org/10.17823/gusb.310 CR - Ulutaş, U. (2013, October 21). MİT Operasyonunun Kaynağı Ne? SETAV. https://www.setav.org /yorum/mit-operasyonunun-kaynagi-ne CR - UN Backs Palestine’s Bid for Membership How Did Your Country Vote. (2024, May 10). Aljazeera. https://www.aljazeera.com/news/2024/5/10/un-backs-palestines-bid-for-membership-how-did-your-country-vote CR - UNGA Calls for Humanitarian Truce in Israel-Gaza War: How Countries Voted. (2023, December 13). Aljazeera. https://www.aljazeera.com/news/2023/10/27/unga-calls-for-humanitarian-truce-in-israel-hamas-war-how-countries-voted27.10.2023 CR - UNGA Demands Ceasefire in Israel’s War on Gaza: How Your Country Voted. (2023, December 13). Aljazeera. https://www.aljazeera.com/news/2023/12/13/unga-decisively-backs-gaza-ceasefire-resolution-how-your-country-voted13.12.2023 CR - Veliev, C. (2008, September 15). Futbolda Kazandık, Ya Diplomaside? Cumhuriyet Gazetesi. https://www.cumhuriyet.com.tr/haber/futbolda-kazandik-ya-diplomaside-10026 CR - Veliyev, C. (2023, October 25). Azerbaycan’ın Filistin Politikası. Yeni Şafak. https://www.yenisafak .com/dusunce-gunlugu/azerbaycanin-filistin-politikasi-4570306 CR - Wang, S. (2023). A Study of India’s Foreign Policy from the Perspective of National Identity. Highlights in Business, Economics and Management, 16, 538–544. CR - Wang, Y. (2022). A Moment in the History of Realpolitik Diplomacy in the Light of the 1972 Shanghai Communique-Factors from China’s and US’s Perspectives that Led to the Sino-US Rapprochement in the 1970s. BCP Education & Psychology ESS, 7, 78–85. CR - Wendt, A. (2001). Social Theory of International Politics. Cambridge University Press. CR - Wezeman, P. D., Kuimova, A., & Smith, J. (2021, April 30). Arms Transfers to Conflict Zones: The case of Nagorno-Karabakh. Stockholm International Peace Research Institute (SIPRI). https://www.sipri.org/commentary/topical-backgrounder/2021/arms-transfers- CR - Yalçınkaya, H. (2021, January 21). Turkey’s Overlooked Role in the Second Nagorno-Karabakh War. https://www.gmfus.org/download/article/18950, CR - Yeşildal, Z. (2024, January 2). İstanbul Merkezli Operasyonda İsrail Adına Casusluk Yaptığı İddiasıyla 33 Zanlı Yakalandı. Anadolu Ajansı. https://www.aa.com.tr/tr/gundem/istanbul-merkezli-operasyonda-israil-adina-casusluk-yaptigi-iddiasiyla-33-zanli-yakalandi/3097885 CR - Yılmaz, R., & Mehmet Sayın, F. (2013). Azerbaycan Dış Politikasını Belirleyen Öğeler ve Denge Politikasına Yansımaları. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(1). CR - Zenginkuzucu, D. M., & Yılmaz, S. (2024). Türkiye - Ermenistan İlişkilerinin İyileşmesinde Ekonomik Potansiyeller. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 16(31), 493–510. https://doi.org/10.38155/ksbd.1470432. UR - https://doi.org/10.18092/ulikidince.1647200 L1 - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/4642459 ER -