@article{article_1648886, title={KLASİK ARAP DİLİ ÂLİMLERİNİN FONEM TASAVVURUNA BAKIŞI}, journal={Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi}, volume={34}, pages={1353–1364}, year={2025}, DOI={10.35379/cusosbil.1648886}, author={Akgün, Ferit}, keywords={Dilbilim, Fonem, Arap Âlimleri, Harf, Hareke}, abstract={Arapların dil araştırmalarına olan yaklaşımları, Kur’ân metnine olan ilgilerinden dolayı dillerini arındırma ve ses açısından güzelleştirme gayretlerinden kaynaklanmaktaydı. Araplar dilin seslerini tanımlarken birtakım yöntemler geliştirmek suretiyle, sese dair araştırmaların ortaya çıkmasında üstün çaba göstermişlerdir. Yeni dilbilimsel araştırmalar bağlamında klasik Arap dili mirasının incelenmesi, bu dilin birçok dille alakalı yönünü ortaya çıkarabilir ve daha önce bilinmeyen, dille ilintili kavramların anlaşılmasına yardımcı olabilir. Buradan hareketle makalemiz; Ebu’l-Esved ed-Düelî tarafından harfin noktalanmasıyla başlatılan fonem çalışması Halîl b. Ahmed, Sîbeveyhi, İbn Cinnî ve İbn Sîna gibi Arap dili âlimlerinin incelemeleriyle devam etmiştir. Bu âlimlerin fonem kavramına ilişkin yaklaşımlarına ışık tutmayı, bir yandan klasik dilbilim çalışmalarının değerini vurgulamayı, diğer yandan da fonemin modern fonolojik incelemelerde klasik Arap dili tasavvuruyla bağdaşan boyutunu ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bugün fonem olarak adlandırılan bu kavram, klasik dönem âlimleri tarafından ele alınan harf ve harekenin işlevi üzerine yaptıkları çalışmalarda bahsedilen konular arasında yer almaktadır. Bu âlimler, Arap dil sisteminin her bir harf ve harekesinin işlevine, kelime ve cümle yapısı ilişkisine uygun dilbilimsel çıkarımlar geliştirmiştir. Çalışmanın neticesine göre fonem kavramı özü itibarıyla Arap dili mirasında mevcut olmasına ve Batı’dan önce incelenmesine rağmen Arap dili düşüncesi sisteminde kuramsal kimlik kazanabilmiş değildir.}, number={2}, publisher={Çukurova Üniversitesi}