@article{article_1649105, title={Muhammed et-Trabzonî el-Medenî’nin Risâle fî tahkîki’l-istincâ ve Tathîru’l-eşyâ Adlı Risâlelerinin Işığında Temizlik Anlayışı ve Klasik Hanefî Tahâret Anlayışıyla Mukayesesi}, journal={Trabzon İlahiyat Dergisi}, volume={12}, pages={381–400}, year={2025}, DOI={10.33718/tid.1649105}, author={Manav, Ahmet Başaran}, keywords={İslam hukuku, Hanefî mezhebi, Muhammed et-Trabzonî el-Medenî, Risâle fî tahkîki’l-istincâ, Tathîru’l-eşyâ.}, abstract={Muhammed et-Trabzonî el-Medenî, Trabzon’da doğmuş ve eğitimine burada başlamıştır. Daha sonra İstanbul, Halep, Şam, Kudüs, Mısır, Mekke ve Medine’yi dolaşarak eğitimini tamamlamıştır. Trabzonî, İstanbul’a döndükten sonra Süleymaniye Medresesi’nde müderrislik ve hâfız-ı kütüplük yapmış, bu görevlerinin yanı sıra başta fıkıh ilmi olmak üzere, İslamî ilimlerin birçok dalında eser vermiş, velûd bir Osmanlı âlimidir. Trabzonî’nin fıkıh alanına dair tespit edilebilen on tane eseri vardır. Trabzonî’nin, fıkıh alanına dair tespit edilebilen on tane eserinin iki tanesi temizlikle ilgilidir. Temizlik, dinî ilimlerde özellikle de fıkıhta maddi, manevî ve hükmî temizlik şeklinde anlatılmaktadır. Bu çalışmada Muhammed et-Trabzonî’nin, fürû-i fıkhın ilk konusu olan temizlikle (taharet) alakalı görüşleri değerlendirmeye tabi tutulacaktır. Söz konusu değerlendirme, birbirinden bağımsız fakat birbirinin devamı niteliğindeki iki risâle çerçevesinde olacaktır. Çalışmamızda hem iki risâle (Risâle fî Tahkîki’l-İstincâ, Tathîru’l-Eşyâ) tanıtılıp telif sebeplerine değinilecektir. Bu iki risâle çerçevesinde Trabzonî’nin temizlikle ilgili görüşleri ortaya konulacaktır. Ayrıca Trabzonî’nin temizlikle ilgili bakış açısı, klasik Hanefî geleneğindeki taharet anlayışıyla mukayese edilecektir. Trabzonî, Risâle fî Tahkîki’l-İstincâ adlı eserinde suyla istincâ ile ilgili olarak o dönemde yapılan tartışmalara katılmış ve itirazlara cevap vermeye çalışmıştır. Tathîru’l-Eşyâ risâlesinde ise, necis maddelerin temizlenme yollarını klasik fıkıh eserlerinden aktarmış, bunlara yeni yöntemler eklemiştir. Bu çalışmayla ayrıca Trabzonî’nin klasik Hanefî eserlerinden ne kadar faydalandığı ve onlara ne ölçüde atıf yaptığının tespiti amaçlanmıştır. Bütün bunlara bağlı olarak, müellifin temizlik anlayışı, klasik Hanefî taharet anlayışıyla mukayese edilip, -varsa- aradaki farklar tespit edilmeye çalışılmıştır. Sonuç olarak da 18. asırdaki -özellikle- Hanefî bakış açısı ve ulemanın fıkhî meseleleri anlatırken/yazarken temel kaynaklarla ne kadar irtibat kurduğu ve onlara ne kadar bağlı kalarak izahlar getirdiği; çözüme dair neleri ortaya koyduğu belirlenmeye çalışılacaktır.}, number={1}, publisher={Trabzon Üniversitesi}