@article{article_1649238, title={HÂFIZ HAMZA EFENDİ’NİN ÂDÂB-I TA‘ALLÜM MANZUMESİ}, journal={Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi}, volume={34}, pages={228–248}, year={2025}, author={Kablander, Nesibe}, keywords={Hâfız Hamza, Zernûcî, Âdâb-ı Ta’allüm, Ta’lîmu’l-Müteallim, İslami Türk Edebiyatı}, abstract={Her toplumun ana gayesi huzurlu ve güven içinde yaşanacak bir ortama sahip olmaktır. Bunun da cemiyeti meydana getiren insanlar tarafından sağlanacağı kuşkusuzdur. Öyleyse toplum için öncelikli ihtiyaç, erdem sahibi bireylerin yetiştirilmesidir. Dünyanın başlangıcından beri bu mevzuda uğraşlar verilmiş ve birçok eser kaleme alınmıştır. Çalışmamıza konu olan Âdâb-ı Ta’allüm Manzumesi de bahsedilen amaca yönelik yazılan eserlerdendir. 86 beyitten oluşan manzumenin nâzımı ise nüshalarda “Hâfız Hamza Efendi” ve “Hamza Efendi el-Eyyûbî” olarak kaydedilmiş olan bir zattır. Kendisinin hayatına dair ayrıntılı bilgiye ulaşılamamış olmakla birlikte, tespit edilen malumat değerlendirildiğinde 17. yüzyılda yaşamış âlimlerden olduğu anlaşılmaktadır.
Hamza Efendi Âdâb-ı Ta’allüm Manzumesi’nde ilim öğrenmek isteyenlere yol göstermekte ve ilim tahsilinin usullerini anlatmaktadır. Sıraladığı şartlar, Hamza Efendi’nin ilme bakış açısını da ortaya koymaktadır. Ona göre ilim, maddi manevi olgunlaşma sürecidir ve hakiki ilim sahipleri de bunu başarabilen kişilerdir. Öyleyse ilim yolunda manevi ve ahlâkî değerlerin ışığında ilerlemek, hem kendisinin eksiklerini gidermek hem de toplumun diğer fertlerinin erdemli kişiler olması için çalışmak gayesinde olmak gerekir.
Hâfız Hamza Efendi’nin belirttiği şartlar ve verdiği öğütler, Zernûcî’nin Ta’lîmu’l-Müteallim adlı eserinde de benzer şekilde tespit edilmiştir. Dolayısıyla Âdâb-ı Ta’allüm Manzumesi’nin ana kaynağının bu eser olması muhtemeldir. Anlaşılan odur ki Hamza Efendi Ta’lîmu’l-Müteallim’de belirtilen hususları talebelere ve ilim öğrenmek isteyenlere akılda kolaylıkla kalacak şekilde bildirmek için nazmederek sunmuştur.}, number={34}, publisher={Kültür Ocağı Vakfı}