@article{article_1650412, title={Ankara ve Çevresinde Yer Alan Pliyosen Yaşlı Birimin Çökelim Ortamı Üzerine}, journal={Jeoloji Mühendisliği Dergisi}, volume={15}, pages={41–50}, year={1991}, author={Yılmazer, İlyas}, keywords={Kızıl Formasyonu, Çökelim Ortamı, Ankara}, abstract={Ankara ve çevresinde Pliyosen yaşlı bir jeolojik birim yer almaktadır. Bu birim üzerinde bulunan pek çok coğrafik isim, birimin kendisine özgü kızıl kahverenginden dolayı, "Kızıl" sözcüğü ile başlar. Bu nedenle, birim Kızıl formasyon (Pik) olarak adlandırılmıştır. Plk’nın oluşumu konusunda yaygın olarak iki görüş bulunmaktadır; Pik akarsularla (örgülü ve menderesli nehirlerle) oluşmuştur. Pik dağlararası gölsel ortamlarda oluşmuştur. Plk’nın çökelim ortamının doğru değerlendirilmesi, özellikle birim içeresinde yapılacak jeoteknik araştırmaların doğru yönlendirilmesinde sayısız yarar sağlamaktadır. Tortul birimlerde jeoteknik özellikler, genel olarak tabakaların kalınlığına, bileşenlerin dane boyu ve çeşidine, alansal yayılımına, su toplama havzasının özelliklerine, vb. Özelliklere bağlı olarak değişim göstermektedir. Bu nedenle, ilgilenilen alanın, Pik gibi tektonik hareketlerden etkilenmemiş bir birimin havzasının neresinde yer aldığı araştırma öncesinde bilinmelidir. Böylece araştırma yöntemleri doğru belirlenirken çalışma alanının genel jeolojisi de daha kolay anlaşılacaktır. Ankara ve çevresinde yer alan altı ana çökelim havzası ayırtlanmıştır. Plk’nın çökelim havzaları tabanının engebeli (hummocky topograph) olduğu bilinmektedir. Hatip ovası havzasının kısa ekseni boyunca alınan bir kesitte havzanın gözlenen taban kotu> 1200 m ve <700 m tür. Havza kenarlarında tortul breş, çakıltaşı ve kumtaşı gibi iri daneli tortul kayalarla başlayıp havza ortalarına doğru miltaşı, çamurtaşı ve kiltaşı gibi ince daneli kayalara dönüştüğü, tüm Pik çökelim havzalarında çok sık gözlemlenebilen bir özelliktir. Birim, tutturucunun (cement) genellikle yüksek plastisiteli kil olması nedeniyle, suya uzun süre doygun olduğu yerlerde aşırı zayıf kaya dayanımı göstermektedir. Bunun yanı sıra, aşınma sonucu üzerinden fazlaca yük kalktığı (stress relief) yerlerde, birimin üst seviyeleri genellikle sıkı katı toprak zemin özelliği göstermektedir. Ancak tabakalanma belirginliğini korumaktadır. Havza kenarlarında kil % sinin çok az olduğu alanlarda orta zayıf-orta dayanımlı tortul tabakalar gözlenebilmektedir. Yumuşak (az) eğimli ve geniş yayılımlı alanlarda Pik üzerinde kalın ve genellikle çakıllı bir zon oluşur. Bu zon (mantle) çakıllı toprak üye (Plkp) olarak adlandırılmıştır. Plk’nın dağlar arası gölsel ortamlarda oluştuğu görüşünü destekleyen çok sayıda kanıt saha ve laboratuvar araştırmalarından elde edilmiştir. "Akarsu çökelleri olarak oluşmuştur" görüşünü doğrulayan yeterli jeolojik veri bulunamamıştır.}, number={2}, publisher={TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası}