@article{article_1652413, title={Şerif Mardin’de Modernliğin Sosyolojisi}, journal={Uluslararası Medeniyet Çalışmaları Dergisi}, volume={10}, pages={65–74}, year={2025}, DOI={10.58648/inciss.1652413}, author={Karakuş Öztürk, Hatice}, keywords={Şerif Mardin, Modernleşme, Merkez-çevre, Sivil toplum}, abstract={Bu makale, Şerif Mardin’in modernleşme sürecine dair sosyolojik analizlerini ele almaktadır. Mardin, Osmanlı’dan Cumhuriyet’e uzanan toplumsal değişimleri tarihsel sosyoloji ve Weberyen metodoloji çerçevesinde incelemiştir. Merkez-çevre modeli, onun Türkiye’de devlet ve toplum arasındaki güç ilişkilerini açıklamak için sunduğu en önemli kavramsal araçlardan biridir. Mardin’in analizine göre, Osmanlı toplumu merkeziyetçi ve patrimonyal bir yapıya sahipti. Bu yapı, sivil toplumun gelişmesini engelleyerek bireylerin özerk hareket alanlarını sınırlandırmıştır. Cumhuriyet döneminde bu merkeziyetçi anlayış, devlet eliyle modernleşme politikalarının yürütülmesine yol açmıştır. Ancak, bu süreç tabandan gelen bir dönüşüm yerine, elitlerin yönlendirdiği yukarıdan aşağıya bir modernleşme modeli olarak şekillenmiştir. Makale, Mardin’in “mahalle baskısı” kavramını da ele almaktadır. Bu kavram, bireylerin toplumsal normlar ve geleneksel değerler karşısında maruz kaldıkları sosyal baskıyı ifade etmektedir. Cumhuriyet’in erken dönem modernleşme politikaları, toplumun farklı kesimleri tarafından aynı düzeyde benimsenmemiş ve bazı kesimlerde dirençle karşılanmıştır. Sonuç olarak, Mardin’in çalışmaları, Türkiye’de modernleşme sürecinin devlet-toplum ilişkileri bağlamında nasıl şekillendiğini anlamak için kritik bir teorik zemin sunmaktadır. Onun merkez-çevre modeli ve mahalle baskısı analizleri, Türkiye’nin modernleşme sürecini kavramada önemli bir perspektif sağlamaktadır.}, number={1}, publisher={Hakan YALAP}