@article{article_1654115, title={Türkiye’de Ekonomik Büyüme ve Yatırımların Çevresel Bedeli: Ticari Açıklık ve Yabancı Sermayenin Ekolojik Ayak İzi Üzerindeki Etkisi}, journal={İnönü Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi}, volume={14}, pages={163–183}, year={2025}, DOI={10.54282/inijoss.1654115}, author={Ünlü, Atilla}, keywords={Ekonomik Büyüme, Ekolojik Ayak İzi, Ticari Açıklık, Doğrudan Yabancı Yatırımlar, Sürdürülebilirlik, Çevre Politikası.}, abstract={Son yıllarda ulusların en büyük endişelerinden biri, çevresel sürdürülebilirlik ve özellikle iklim değişikliğinin ekosistemler ile insan yaşamı üzerindeki olumsuz etkileri olmuştur. Sanayi Devrimi’nden günümüze kadar yaşanan ekonomik ve teknolojik dönüşümler, üretim ve tüketim alışkanlıklarını köklü bir şekilde değiştirmiş, buna bağlı olarak doğal kaynaklar üzerindeki baskıyı artırmıştır. 20. yüzyılın sonlarından itibaren hız kazanan neoliberal politikalar ise serbest piyasa ekonomisini teşvik ederken, çevresel sürdürülebilirlik konusunda çeşitli tartışmaları da beraberinde getirmiştir. Özellikle ekonomik büyüme ve dış ticaret politikalarının çevresel maliyetleri, ekolojik denge açısından önemli bir araştırma alanı haline gelmiştir. Bu çalışmada, 1990-2022 dönemi için Türkiye’de ekonomik büyüme, doğrudan yabancı yatırımlar ve ticari açıklığın ekolojik ayak izi üzerindeki etkisi incelenmiştir. Değişkenlerin durağanlık düzeyi ADF ve PP birim kök testleriyle incelendikten sonra, aralarındaki eş bütünleşme ilişkisi ARDL modeli ile sınanmıştır. Uzun dönem katsayı tahmin analizinde DOLS, FMOLS ve CCR yöntemleri kullanılmış, değişkenler arasındaki nedensellik ilişkisi ise Toda-Yamamoto yöntemiyle test edilmiştir. Analiz sonuçlarına göre, kişi başına düşen milli gelir ve ticari açıklığın ekolojik ayak izi üzerinde istatistiksel olarak anlamlı ve pozitif bir etki yarattığı, buna karşın doğrudan yabancı yatırımların ekolojik ayak izi üzerinde anlamlı bir etkisinin bulunmadığı tespit edilmiştir. Bu bulgunun, Türkiye’ye yönelen doğrudan yabancı yatırımların büyük ölçüde çevresel etkisi görece düşük olan hizmet sektöründe yoğunlaşmasından, çevre mevzuatının yabancı sermaye hareketleri üzerinde düzenleyici bir rol üstlenmesinden ve doğrudan yabancı yatırım hacminin toplam ekonomik büyüklük içinde nispeten sınırlı bir paya sahip olmasından kaynaklandığı öngörülmektedir. Nedensellik analizi sonuçlarına göre, kişi başına düşen milli gelir ve ticari açıklık ile ekolojik ayak izi arasında çift yönlü bir ilişki bulunurken, doğrudan yabancı yatırımlar ile ekolojik ayak izi arasında ise herhangi bir ilişki tespit edilememiştir.}, number={1}, publisher={İnönü Üniversitesi}