TY  - JOUR
T1  - ÂŞIK YAŞAR REYHANİ’NİN “VATAN” TEMALI ŞİİRLERİNİN DEĞERLER EĞİTİMİ AÇISINDAN İNCELENMESİ
AU  - Ay, Şule
PY  - 2025
DA  - October
Y2  - 2025
DO  - 10.20322/littera.1655316
JF  - Littera Turca Journal of Turkish Language and Literature
PB  - Bahir SELÇUK
WT  - DergiPark
SN  - 2149-892X
SP  - 525
EP  - 541
VL  - 11
IS  - 4
LA  - tr
AB  - Türk kimliği, tarihsel süreç içerisinde şekillenmeye başladığı andan itibaren Türk milletinin temel hedefi; vatan, bayrak, millet ve kültürel değerlere sahip çıkmak olmuştur. Bu değerlerin gelecek nesillere aktarımı zamanla çeşitlenmiş ve özellikle eğitim kurumları aracılığıyla kurumsallaşmıştır. Eğitim sisteminde, yalnızca akademik başarıya değil; millî benliğe sahip, adaletli, vatanına bağlı, insan sevgisiyle yoğrulmuş, dinî değerlere saygılı ve aile yapısına önem veren kültürel kimliğe sahip bireylerin yetiştirilmesi hedeflenmektedir. Eğitim-öğretim kurumları, çocuk ve gençlerin ilgi ve yeteneklerini geliştirmenin yanı sıra onların kendilerini gerçekleştirmelerini ve toplumsal uyum becerisi kazanmalarını amaçlamaktadır. Bu doğrultuda değerler eğitimi, öğrencilere millî, ahlaki, kültürel ve dinî öğretileri kazandırmaya öncelik vermektedir. Değerler eğitiminde her disiplinin kendi kaynakları aracılığıyla eğitim-öğretim sağlarken Türk dili ve edebiyatı derslerinde bu aktarım süreci edebî türlerle desteklenmektedir. Bu edebi türler arasında yer alan âşık edebiyatı ve bu gelenekte yer alan şiirler, öğrencilerin değer kazanımına katkı sağlayan önemli bir kaynak niteliğindedir. Bu bağlamda çalışmanın amacı, Âşık Yaşar Reyhani’nin şiirlerinde değerler eğitiminin nasıl işlendiğini incelemek ve özellikle vatan sevgisi ekseninde hangi değerlerin ön plana çıktığını ortaya koymaktır. Çalışmanın gerekçesi ise Türk edebiyatında önemli bir yere sahip olan âşık edebiyatının günümüzde değerler eğitimine katkı sağlacak güçlü bir kaynak olabileceğini göstermektir. Bu doğrultuda Reyhani’nin seçilmiş şiirleri doküman incelemesi yöntemiyle ele alınmış içerik analizi yapılarak değerlere ilişkin öğelerin nasıl işlendiği çözümlenmiştir. Elde edilen bulgular Reyhani’nin şiirlerinde bireysel duygulardan çok halkı bilinçlendirme, toplumsal sorumluluk ve özellikle vatan sevgisi değerini öne çıkardığını göstermektedir. Reyhani, şiirlerinde her yaştan bireye hitap ederek değerler eğitimine katkı sağlarken kültürel mirasın aktarımında da önemli bir rol oynamıştır.
KW  - Değerler Eğitimi
KW  - Vatan Sevgisi
KW  - Âşık Edebiyatı
KW  - Âşık Yaşar Reyhani
N2  - Since the moment Turkish identity began to take shape throughout the course of history, the fundamental goal of the Turkish nation has been to uphold the homeland, flag, nation, and cultural values. The trasmission of these values to future generations has been diversified over time and institutionalized, particularly through educational institutions. The education system aims not only for academic success but also for raising individuals with a strong national identity, loyalty to their homeland, imbued with human love, respectful of religious values, and attentive to family structure and cultural identity. Educational institutions prioritize not only developing the interests and talents of students and young people but also enabling them to realize themselves and acguire social harmony skills. Within this framework, values education focuses on imparting national, moral, cultural and religious teachings to students. İn values education, every discipline contributes by transmitting its own resources, while Turkish language and literatüre courses support this process through literary works. Among these, the works of minstrels (âşık tradition) are a significant source that contribute to students’ acguisition of values. İn this context, the aim of the study is to examine how values education is addressed in the poems of Âşık Yaşar Reyhani and to reveal which values, particularly in the context of patriotism are emphasized. The necessity of the study stems from the fact that Turkish literatüre, with its deep-rooted heritage, represents a strong source that can contribute to today’s values education. Accordingly a selection of Reyhani’s poems has been analyzed through descriptive method and content analysis, focusing on values related to patriotism. The findings indicate that Reyhani’s poems raise awareness of individual emotions, social responsibility and especially patriotism. Reyhani, by addressing individuals of all ages with his poems and teachings, contributed to values education and played an important role in transmitting cultural heritage.
CR  - Albayrak, N. (2010). Ansiklopedik halk edebiyatı sözlüğü. Kapı Yayınları.
CR  - Alptekin, A.B & Sakaoğlu, S. (2014). Türk saz şiiri antolojisi. Akçağ Yayınları.
CR  - Aşır, A. (2009).  Âşık Yaşar Reyhanî hayatı ve sosyal konulu şiirlerinin incelenmesi. [Yüksek lisans tezi, Manisa Celal Bayar Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
CR  - Artun, E. (2001). Âşıklık geleneği ve âşık edebiyatı. Akçağ Yayınları.
CR  - Artun, E. (2008). Âşık Edebiyatı Araştırmaları. Kitabevi Yayınları.
CR  - Avşar, M. (2024). Toplumsal değişim ve yozlaşmanın 1970 sonrası âşıklık geleneğine yansımaları ve bu kapsamda yazılan gençlik öğütlemeleri. Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 14, ss. 243-267.
CR  - Cevizci, A. (2021). Felsefe sözlüğü. Say yayınları.
CR  - Düzgün, D. (1997). Âşık Reyhani, hayatı, sanatı ve şiirlerinden seçmeler. Atatürk Üniversitesi Basımevi.
CR  - Düzgün, D. (2015). Erzurum’un yüzleri “Reyhani”. Atatürk Üniversitesi.
CR  - Ediş, R. (2019). Erzurumlu Âşık Reyhani’nin hayatı ve eserlerinin incelenmesi. [Yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi.
CR  - Ekşi, H. & Katılmış, A. (2020). Karakter ve değerler eğitimi. Nobel Yayınları.
CR  - Feyzi, A. (2021, 10-11 Aralık). Türk müziği dünyasında Âşık Yaşar Reyhani. O.N. Karadayı & R. Keleş (ed.). Uluslararası Âşık Yaşar Reyhani Sempozyumu, Bursa, Bildiriler kitabı içinde (s. 485-506). Yıldırım Belediyesi Kültür Yayınları.
CR  - Feyzioğlu, N. & Gerçek, İ. H. (2021, 10-11 Aralık). Musiki estetiği bağlamında Âşık Reyhani’nin Erzurumlu Gelin Türküsü üzerine bir inceleme. O.N. Karadayı & R. Keleş (ed.). Uluslararası Âşık Yaşar Reyhani Sempozyumu, Bursa, Bildiriler kitabı içinde (s. 467-484). Yıldırım Belediyesi Kültür Yayınları.
CR  - Günay, U. (1992). Türkiye’de âşık tarzı şiir geleneği ve rüya motifi. Akçağ Yayınları.
CR  - Halıcı, F. (1992). Âşıklık geleneği ve günümüz halk şairleri güldeste. Atatürk Kültür Merkezi Yayını.
CR  - Karadayı, O.N. (2021, 10-11 Aralık). Âşık Reyhani’nin şiirlerinde tasavvufî motif ve temalar. O.N. Karadayı & R. Keleş (ed.). Uluslararası Âşık Yaşar Reyhani Sempozyumu, Bursa, Bildiriler kitabı içinde (s. 389-412). Yıldırım Belediyesi Kültür Yayınları.
CR  - Kaya, D. (2000). Âşık edebiyatı araştırmaları. Kitabevi.
CR  - Kaya, D. (2010). Türk edebiyatı terimler sözlüğü. Akçağ Yayınları.
CR  - Keleş, R. (2021, 10-11 Aralık). Erzurum’a küskün bir şairin şiirlerinde Erzurum sevdası. O.N. Karadayı & R. Keleş (ed.). Uluslararası Âşık Yaşar Reyhani Sempozyumu, Bursa, Bildiriler kitabı içinde (s. 295-310). Yıldırım Belediyesi Kültür Yayınları.
CR  - Köprülü, F. (2004). Saz şairleri, Akçağ Yayınları.
CR  - Marshall, G. (1999). Sosyoloji sözlüğü. (O. Akınhay & D. Kömürcü, Çev.). Bilim ve Sanat Yayınevi.
CR  - Masattaş, A. (2023). Yaşar Reyhani ve âşık tarzı eserleri: bazı tespitler. Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 13, ss. 550- 563.
CR  - Özarslan, M. (2001). Erzurum âşıklık geleneği. Akçağ yayınları.
CR  - Sakaoğlu, S. (2014). Âşık edebiyatı araştırmaları. Kömen Yayınları.
CR  - Sarıkaya Karaca, Y. (2021). Âşık Yaşar Reyhani hayatı, şiirleri. Kültür Sanat Basımevi.
CR  - Şimşek, E. (2021, 10-11 Aralık). Değerler eğitimi açısından Âşık Reyhani’nin şiirleri. O.N. Karadayı & R. Keleş (ed.). Uluslararası Âşık Yaşar Reyhani Sempozyumu, Bursa, Bildiriler kitabı içinde (s.  435-439). Yıldırım Belediyesi Kültür Yayınları.
CR  - Şimşek, S. (2021, 10-11 Aralık). Erzurumlu Âşık Reyhani’nin şiirlerinde tasavvuf ve sûfîler. O.N. Karadayı & R. Keleş (ed.). Uluslararası Âşık Yaşar Reyhani Sempozyumu, Bursa, Bildiriler kitabı içinde (s. 329-387). Yıldırım Belediyesi Kültür Yayınları.
CR  - Türkçe Sözlük (1998). Türk Dil Kurumu Yayınları.
CR  - Reyhani, Y. (1988). Kervan.  Kültür ve Turizm Bakanlığı Millî Folklor Araştırma Dairesi.
CR  - Yaman, E. (2016). Değerler eğitimi eğitimde yeni ufuklar. Akçağ Yayınları.
CR  - Yardımcı, İ. (2006). Âşık Yaşar Reyhani elli yıllık miras/bir kırık saz. Dizgi Ofset.
CR  - Yardımcı, M. (2002). Başlangıcından günümüze halk şiiri âşık şiiri tekke şiiri. Ürün Yayınları.
UR  - https://doi.org/10.20322/littera.1655316
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/4679522
ER  -