@article{article_1657322, title={Dijital İletişim Teknolojileri Gölgesinde Tek Tipleşen Birey}, journal={International Journal of Cultural and Social Studies (IntJCSS)}, volume={11}, pages={154–166}, year={2025}, DOI={10.46442/intjcss.1657322}, author={Keskin, Bahar and Vural, Nazmi Ekin}, keywords={Herbert Marcuse, Dijital Dönüşüm, Tek Boyutlu İnsan, Rasyonalite, Teknoloji Bağımlılığı}, abstract={Dijital iletişim teknolojilerinin, bireylerin ihtiyaçlarını daha kolay ve ulaşılabilir yollardan karşılıyor görünse de bireylerin tek tipleşmesine neden olduğu düşünülmektedir. Teknolojiyle birlikte hayatımızda yer edinen rasyonalite kavramı, teknolojik araçların hayatımıza yansıması olarak ifade edilebilir. Teknolojik araçlarla, birey ve toplum üzerinde egemenlik kurularak teknolojik rasyonalite gerçekleştirilmektedir. Dijital iletişim araçlarıyla geçirilen zamanın artması, sanal dünyada yaşama geçiş homo videns toplulukları oluşturmuştur. Düşünen insan toplulukları yerini gören insan topluluklarına bırakmıştır. Bu dönüşüm sonucunda birey, teknolojik araçların olmadığı bir alanda yaşamanın imkansızlığı fikrine kapılmakta, belli bir ideolojiyi yansıtan araçları sürekli kullanan, yönlendirilmesi ve denetlenmesi kolay objelere dönüşmektedir. Bu çerçevede, Herbert Marcuse’un "Tek Boyutlu İnsan" kavramı, durumu anlamamıza yardımcı olacaktır. Araştırmada, bireylerin teknoloji ve teknolojik araçlarla olan ilişkileri sonrasında meydana gelen teknolojik rasyonalitenin evrensel sonuçları ortaya konmaktadır. Çalışmada, nitel araştırma yöntemlerinden yarı yapılandırılmış görüşme tekniği ile X, Y ve Z kuşaklarından 12 kişi ile mülakat görüşmesi gerçekleştirilmiştir. Görüşmede, bireylerin teknolojiye olan ilgileri, teknoloji bağımlılığı ve teknolojik rasyonaliteye karşı olan tutumları incelenmiştir. Görüşme sonrası bulgular incelendiğinde, X, Y ve Z kuşaklarının dijital iletişim teknolojileri, reklamların ve diğer etki unsurlarının bireyin karar alma sürecini dolaylı olarak etkilediği sonucuna ulaşılmıştır. Çalışmanın sonuç kısmında ise teknolojik araçlar, dijital iletişim teknolojileri ve reklam gibi faktörlerin etkisi sonrası bireylerde teknolojik rasyonalite bulgusu gözlenmiştir.}, number={1}, publisher={Mutlu TÜRKMEN}, organization={Yozgat Bozok Üniversitesi}