@article{article_1657409, title={Erken Cumhuriyet Döneminde Çingenelere Yönelik Söylem İnşası: Cumhuriyet Gazetesi Örneği}, journal={Medya ve Kültür}, volume={5}, pages={43–70}, year={2025}, DOI={10.60077/medkul.1657409}, author={Mert, Simge}, keywords={Erken Cumhuriyet Dönemi, Cumhuriyet Gazetesi, Çingene, Eleştirel Söylem Analizi, Devletin İdeolojik Aygıtları}, abstract={Çingenelerin dilleri ve dinleri farklılaşsa da tüm coğrafyalarda ötekileştirilmeleri değişmemektedir. Çoğunluk nüfusunu oluşturdukları bir ülkenin olmayışı, ötekileştirilmelerini güçlendirmektedir. Pejoratif Çingenelik, söylemlerle yeniden üretilmektedir. Bu araştırma, Cumhuriyet gazetesinde Çingenelerin aktarılma biçiminin “pejoratif Çingeneliğin” inşasındaki etkisini araştırmaktadır. Araştırma dönemi olarak, vatandaşın tanımlandığı ve basında sansür mekanizmaları sebebiyle basının devlet ideolojisine aykırı yayın yapmasının neredeyse imkânsız olduğu Erken Cumhuriyet Dönemi (ECD) seçilmiştir. Sansüre rağmen ötekileştirici söylemlerin üretilebilmesi, devlet ideolojisiyle basının söyleminin örtüştüğünü göstermektedir. Çingeneleri ötekileştiren söylemlerin yayımlanabilmesi, gazetede ve devlet ideolojisinde Çingenelerin ortak “öteki” olduğunu göstermektedir. Örneklemi belirlerken, Cumhuriyet’in ilanından 14 Mayıs 1950’ye dek yayımlanmış “Çingene” ve “Kıpti” ifadelerini içeren metinlerde ölçütlü örneklem yöntemi kullanılmıştır. Sözlük ve ansiklopedilerdeki Çingene tanımlarındaki pejoratif etiketlerle örtüşen metinler seçilmiş, farklı etiketleri içermesine dikkat edilmiştir. Bu bağlamda çalışmada 6 haber metni Van Dijk’ın eleştirel söylem analizi yöntemiyle incelenmiştir. Pejoratif Çingene etiketinin üretimi ve yeniden inşasına yardımcı ögeler tespit edilmiştir. ECD’deki katı sansür mekanizmalarına rağmen, Çingenelerin söylem aracılığıyla ötekileştirilmesinde etkili olan faktör, devlet ideolojisinde Çingenelerin yeri ile gazetenin Çingeneleri ele alış biçimi arasında paralellik olmasıdır. Bu durum, pejoratif Çingeneliğin inşasında Cumhuriyet gazetesi ve devletin rol oynadığını göstermektedir. Araştırma, sözlük ve ansiklopedilerde yer alan pejoratif Çingeneliğin inşasında Cumhuriyet gazetesi ve devlet ideolojisinin rolüne dikkat çekerek literatüre katkı sağlamayı hedeflemektedir.}, number={1}, publisher={Sakarya Üniversitesi}