@article{article_1659277, title={Türk Sanatında Hibrit (Melez) Yaratıklar}, journal={Kent Akademisi}, volume={18}, pages={3418–3444}, year={2025}, DOI={10.35674/kent.1659277}, author={Gümüştop, Ahmet and Yaşar, Fatma}, keywords={Mitoloji, İkonografi, Türk Tasvir Sanatı, Mitolojik Yaratıklar}, abstract={Bu makale, Türk tasvir sanatında insan-hayvan karışımı mitolojik figürlerin ikonografik analizini yaparak, tarihsel süreçteki değişimlerini ve sanattaki kullanım biçimlerini incelemektedir. Farklı kültürler ve inanç sistemlerinden beslenen bu figürler, Türk sanatında çeşitli dönemlerde farklı anlamlar kazanarak, koruyucu, kozmolojik ve sembolik unsurlar olarak sanat eserlerinde yer almıştır. Çalışmada, Harpi, Siren, Şahmeran, Sfenks, Kentaur, Burak ve Dabbetü’l-Arz gibi figürler ele alınmıştır. Bu figürlerin çeşitli dönemlerde sanat eserlerinde nasıl işlendiği, hangi sembolik anlamları taşıdığı ve hangi inanç sistemleriyle ilişkilendirildiği ele alınmıştır. Harpi figürü, özellikle mezar taşları, türbeler ve saray dekorasyonlarında yer alarak koruyucu bir unsur olarak işlenmiştir. Siren ise, koruyucu bir anlam taşımakta olup özellikle çini eserlerde karşımıza çıkar. Şahmeran figürü; bilgelik, şifa ve doğanın döngüselliğini simgeleyen mitolojik bir varlık olarak halk sanatında yaygınlaşmıştır. Mezopotamya kökenli olan Sfenks, Anadolu’da saray ve tapınak girişlerinde koruyucu figür olarak kullanılmış, Hititler ve Selçuklular tarafından benimsenerek farklı ikonografik yorumlara tabi tutulmuştur. Kentaur, astrolojik bağlamda Yay Burcu ile ilişkilendirilmiş, Türk sanatında özellikle astroloji konulu el yazmalarında yer almıştır. Burak ise, Hz. Muhammed’in Miraç yolculuğunda göksel bir binek olarak tasvir edilerek İslam sanatında kutsal bir figür haline gelmiştir. Dabbetü’l-Arz ise İslam inancıyla birlikte sanatta yerini almış ve kitap sanatlarında resmedilmiştir. Bu figürler; minyatürler, kabartmalar, madeni eserler, çini süslemeleri ve mimari dekorasyonlarda farklı kompozisyonlarla işlenmiştir. Çalışma mevcut literatüre dayanarak, figürlerin ikonografik özelliklerini ve sanattaki görünümlerini bir araya getirmektedir. Bu yönüyle derleme niteliği taşıyan çalışma, ilgili alanda yapılacak daha detaylı araştırmalara temel oluşturmayı hedeflemektedir.}, number={6}, publisher={Ahmet FİDAN}