TY - JOUR T1 - Öğretmen Adaylarının Sağlıklı Beslenmeye Yönelik Tutumlarının Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi TT - Examining the Attitudes of Pre-service Teachers Towards Healthy Nutrition in Terms of Different Variables AU - Erdaş Kartal, Eda AU - Baş, İkranur PY - 2025 DA - June Y2 - 2025 JF - Giresun Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi JO - GÜEFD PB - Giresun Üniversitesi WT - DergiPark SN - 3023-8781 SP - 22 EP - 37 VL - 2 IS - 1 LA - tr AB - Bu araştırma, öğretmen adaylarının sağlıklı beslenmeye yönelik tutumlarını ve bu tutumların çeşitli değişkenlere göre farklılaşıp farklılaşmadığını incelemektedir. Betimsel tarama modeli kullanılan çalışmada, veriler Tekkurşun-Demir ve Cicioğlu (2019) tarafından geliştirilen Sağlıklı Beslenmeye İlişkin Tutum Ölçeği ile toplanmıştır. Türkiye’de bir eğitim fakültesinde öğrenim gören 176 öğretmen adayının katılımıyla gerçekleştirilen araştırmada, genel olarak öğretmen adaylarının sağlıklı beslenmeye yönelik olumlu bir tutuma sahip olduğu belirlenmiştir. Bulgular, öğretmen adaylarının beslenme tutumlarının okudukları bölüme ve sınıf düzeyine göre anlamlı farklılıklar gösterdiğini ortaya koymuştur. Sınıf öğretmenliği öğrencilerinin sosyal bilimler öğretmenliği öğrencilerine göre daha olumlu tutumlara sahip olduğu saptanmıştır. Dördüncü sınıf öğrencilerinin üçüncü sınıf öğrencilerine kıyasla daha bilinçli beslenme alışkanlıkları sergilediği görülmüştür. Öte yandan, cinsiyet, yaş, yaşanılan yer ve kronik hastalık değişkenlerine göre anlamlı bir fark bulunmazken, gelir düzeyi yüksek olan öğrencilerin daha sağlıklı beslenmeye yönelik tutumlar geliştirdiği görülmüştür. Elde edilen sonuçlar, öğretmen adaylarının beslenme farkındalığının artırılması için eğitim politikalarının önemini vurgulamaktadır. Gelecek araştırmalar, öğretmen adaylarının sağlıklı beslenme alışkanlıklarını sürdürülebilir hale getirecek eğitim programlarına odaklanmalıdır. KW - sağlıklı beslenme KW - tutum KW - öğretmen adayları KW - öğretmen eğitimi CR - Allport, G. W. (1935). Attitudes. C. Murchison içinde, Handbook of social psychology (s. 798-844). Worcester: Clark University Press. CR - Bozkurt, E., ve Erdoğan, R. (2019). Sınıf öğretmenlerinin beslenme alışkanlıklarının incelenmesi. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 13(19). CR - Cohen, J. (1992). A power primer. Psychological Bulletin, 112(1), 155–159. https://doi.org/10.1037/0033-2909.112.1.155 CR - Çongar,O.,ve Özdemir L. (2004). Sivas il merkezinde beden eğitimi öğretmenlerinin genel beslenme ve sporcu beslenmesi ile ilgili bilgi düzeyleri. Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 26(3), 113–118. CR - Darmon, N., & Drewnowski, A. (2008). Does social class predict diet quality?. The American Journal of Clinical Nutrition, 87(5), 1107-1117. CR - Deniz, K.Z. (2020). Herkes için istatistikolay. Ankara, Nobel Yayıncılık. CR - Devran, B. S., & Saka, M. (2019). Lise öğrencilerine verilen beslenme eğitiminin beslenme alışkanlıkları, beslenme bilgi düzeyi ve fiziksel aktivite üzerine etkisi. Beslenme ve Diyet Dergisi, 47(3), 5-14. CR - Dölekoğlu, C. Ö., & Yurdakul, O. (2004). Adana ilinde hane halkının beslenme düzeyleri ve etkili faktörlerin logit analizi ile belirlenmesi. Akdeniz Üniversitesi İİBF Dergisi, 8, 62-86. CR - Elmacıoğlu, F. (1996). Hızlı hazır yemek sisteminde önceliklerin belirlenmesi. Beslenme ve Diyet Dergisi, 25(1), 30- 34. CR - Etikan, I., Musa, S. A., & Alkassim, R. S. (2016). Comparison of convenience sampling and purposive sampling. American Journal of Theoretical and Applied Statistics, 5(1), 1–4. https://doi.org/10.11648/j.ajtas.20160501.11 CR - Fraenkel, J. R., & Wallen, N. E. (2009). How to design and evaluate research in education (7th ed.). McGraw-Hill. CR - Hendrie, G. A., Coveney, J., & Cox, D. (2008). Exploring nutrition knowledge and the demographic variation in knowledge levels in an Australian community sample. Public Health Nutrition, 11(12), 1365–1371. CR - Islam, D. M. R., & Sim, D. N. (2021). Education and Food Consumption Patterns: Quasi-Experimental Evidence from Indonesia. SSRN, 1-22. doi:https://dx.doi.org/10.2139/ssrn.3925151 CR - İlhan, A., ve Gülersoy, A. E. (2019). 10. sınıf coğrafya dersi öğretim programı kazanımlarının yenilenmiş Bloom taksonomisine göre değerlendirilmesi. International Journal of Geography and Geography Education, 39, 10-28. CR - Kafkas, M., Kafkas, A. ve Acet, M. (2015). Beden eğitimi öğretmenlerinin sağlıklı yaşam biçimi davranış düzeylerinin incelenmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (32), 47-55. CR - Kağıtçıbaşı, Ç. (1999). İnsan ve insanlar. 10.Basım. İstanbul : Evrim Basım Yayım Dağıtım. CR - Kaya, İ., Şentürk, A., Ustalar, A., Kaya, K., Bilgen, H., ve Uslular, A. (2022). Kütahya Dumlupınar Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi öğrencilerinin sağlıklı beslenmeye yönelik tutumlarının araştırılması. Uluslararası Güncel Eğitim Araştırmaları Dergisi, 8(2), 478-494. CR - Kayapınar, F. Ç. (2011). Kadın ve erkek ilköğretim öğretmenlerinin beslenme alışkanlıkları ve bilgi düzeylerinin karşılaştırılması. Türkiye Klinikleri Spor Bilimleri, 3(1), 8-15. CR - Kılınçarslan, G., Bayrakdar, A. ve Avcı, P. (2022). Beden eğitimi ve tıp alanındaki öğrencilerin sağlıklı beslenme tutumlarının incelenmesi. Uluslararası Güncel Eğitim Araştırmaları Dergisi, 8(1), 44-56. CR - Lien, N., Lytle, L. A., & Klepp, K. I. (2001). Stability in consumption of fruit, vegetables, and sugary foods in a cohort from age 14 to age 21. Preventive Medicine, 33(3), 217-226. CR - Lind, D. A., Marchal, W. G., & Wathen, S. A. (2006). Basic statistics for business and economics (Fifth edition). United States: McGraw-Hill Companies. CR - Medeni V., Baran Aksakal F. N. Ve Medeni İ. (2020). Bir ilçedeki 15 yaş ve üzeri kişilerde sağlık davranışları ve ilişkili etmenler. Akdeniz Tıp Dergisi, 7(3):331-340. DOI: 10.53394/akd.979136 CR - Miller, R. G. (1969). Simultaneous statistical inference. New York: McGraw-Hill. CR - Morgil, F. İ. ve Yılmaz, A. (1999). Fen öğretmeninin görevleri ve nitelikleri, fen öğretmeni yetiştirilmesine yönelik öneriler. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(15). CR - Neumark-Sztainer, D., Story, M., Resnick, M. D., & Blum, R. W. (2002). Correlates of inadequate fruit and vegetable consumption among adolescents. Preventive Medicine, 34(1), 125-134. CR - Nunnally, JC (1967). Psikometrik teori : McGraw-Hill [1967]. CR - Pekşen Akça, R., Arslan, R. ve Akıncı Demirbaş, E. (2013). Farklı üniversitelerde eğitim gören çocuk gelişim lisans ve önlisans öğrencilerinin beslenme alışkanlıkları. Academic Sight/Akademik Bakış, 38. CR - Randall, E. & Sanjur, D. (1981). Food preferences: Their conceptualisation and relationship to consumption. Ecology of Food and Nutrition, 11(3), 151-161. CR - Sakar, E. (2013). İlköğretim okullarında görevli öğretmenlerin beslenme alışkanlıkları ve beslenme bilgi düzeyleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Haliç Üniversitesi Sağlık Bil. Enst., İstanbul. CR - Sargın, K. ve Güleşce, M. (2022). Öğretmenlerin sağlıklı beslenmeye ilişkin tutumlarının değerlendirilmesi (Van ili örneği). Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 7(1), 1-11 . DOI: 10.31680/gaunjss.1000390 CR - Story, M., Neumark-Sztainer, D. & French, S. (2002). Individual and environmental influences on adolescent nutrition behaviors. Journal of the American Dietetic Association, 102(3), 40-51. CR - Şanlıer, N., Adanur, E., Özata-Uyar, G., Elibol, E., Beyaz Coşkun, A., Erdoğan, R. ve Bozbaş, E. (2017). Gençlerin beslenme ve gıda güvenliğine ilişkin bilgi ve davranışlarının değerlendirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(3), 941-956. CR - Tabachnick, B. G. & Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics (Sixth edition). United States: Pearson Education. CR - Tekkurşun Demir, G. ve Cicioğlu, H.İ., (2019). Sağlıklı beslenmeye ilişkin tutum ölçeği (SBİTO): geçerlik ve güvenirlik çalışması. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 4(2), 256-274. CR - Türkiye Beslenme ve Sağlık Araştırması (2010). Beslenme durumu ve alışkanlıklarının değerlendirilmesi sonuç raporu. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü. Ankara. http://www.sagem.gov.tr/TBSA_Beslenme_Yayini.pdf. 2010. CR - Uzel, R. A. (2018). Geleneksel mutfak kültürü ve tarımsal ürün çeşitliliğinin, üniversite öğrencileri beslenme durumu üzerine etkisi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 55(1), 37-44. CR - Uzunöz, M., Büyükbay, E. O. ve Bal, H. S. G. (2008). Kırsal kadınların gıda güvenliği konusunda bilinç düzeyleri (Tokat ili örneği). Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 22(2), 35-46. CR - Wardle, J., Haase, A. M., Steptoe, A., Nillapun, M., Jonwutiwes, K. & Bellisle, F. (2004). Gender differences in food choice: The contribution of health beliefs and dieting. Annals of Behavioral Medicine, 27(2), 107-116. CR - Yılmaz, M. ve Gökler, M. E. (2019). Üniversite öğrencilerinde sosyoekonomik durum ile beslenme alışkanlıkları arasındaki ilişki. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 8(3), 308–318. CR - Yılmaz, G. ve Karaca, S. (2019). Spor yapan ve sedanter üniversite öğrencilerinin beslenme bilgi tutum ve yaşam kalitelerinin incelenmesi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 13(3), 258-266. CR - Yılmaz, G., Şengür, E. ve Turasan, İ. (2022) Spor bilimleri fakültesinde okuyan öğrencilerin sağlıklı beslenme tutum puanlarının incelenmesi. Türk Spor Bilimleri Dergisi, 5(2), 64-70. UR - https://dergipark.org.tr/tr/pub/guefd/issue//1660144 L1 - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/4700818 ER -