@article{article_1660150, title={Zamanın Simgesel Yolculuğu Türkmen Kültüründe On İki Hayvanlı Türk Takviminin İzleri}, journal={Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi}, volume={15}, pages={229–249}, year={2025}, DOI={10.33207/trkede.1660150}, author={Kısa, Oğuz}, keywords={Türkmen kültürü, Hayvan sembolizmi, Halk inanışları, Türkmen edebiyatı, On İki Hayvanlı Türk Takvimi}, abstract={On İki Hayvanlı Türk Takvimi genel kanıya göre eski Türk toplulukları tarafından ortaya çıkarılmıştır. Bu takvim süreç içerisinde Çin başta olmak üzere çeşitli halklar tarafından da kullanılmıştır. Takvim genel olarak, insanların astroloji bilgisini, zaman ve hesaplama becerilerini yansıtmaktadır. Türkmen toplumunda da yaygın olarak kullanılan bu takvim sistemi, yalnızca zaman ölçümüyle sınırlı kalmayıp, hayvan sembolizmi aracılığıyla doğa olaylarının, toplumsal gelişmelerin ve kültürel inanışların yorumlanmasında da önemli bir rol oynamaktadır. Takvimde yer alan hayvan isimleri (syçan, sygyr, bars, towşan, luw [balyk], ýylan, ýylky, koý [goýun], maýmyn, takyk [towyk], it, doňuz), Türkmen sözlü kültüründe ve halk bilgisi ürünlerinde, kendilerine atfedilen karakteristik özellikler üzerinden insan davranışlarına ve kişilik yapılarına ilişkin sembolik anlam aktarımlarına sıklıkla konu edilmektedir. Bu çalışmanın konusal alanı Türkmen kültüründe On İki Hayvanlı Türk Takvimi’nin simgesel anlamları, kullanım şekilleri ve kültürel etkileridir. Çalışmanın amacı, Türkmenlerin sosyal, kültürel ve edebî yaşamında bu takvimin nasıl yer aldığını ve hangi sembolik anlamlarla yaşatıldığını ortaya koymaktır. Araştırmanın temel veri kaynakları Türkmen kültürüne ait sözlü ve yazılı kaynaklara dayanmaktadır. Türkmen diline ait genel sözlükler, atasözleri, edebî eserler ve güncel Türkmen gazetelerindeki metinler bu bağlamda incelenen alanlar olmuştur. Veriler döküman analizi tekniğiyle ele alınmış, içerik çözümlemesine tabi tutulmuştur. Söz konusu metinlerdeki simgesel öğeler ve kültürel kodlar yorumlayıcı bir yaklaşımla değerlendirilmiştir. Araştırma kapsamında Türkmen atasözleri ve halk inanışlarında her yılın sembolik anlamları örneklerle ele alınmış, özellikle tarımsal faaliyetlerin, ekonomik durumun, toplumsal olayların yorumlanmasında takvimin işlevi üzerinde durulmuştur. Türkmen edebiyatının önemli eserlerinde de bu takvime dair çeşitli göndermelerin varlığı ortaya konmuştur. Sonuç olarak, Türkmen kültüründe On İki Hayvanlı Türk Takvimi’nin canlılığını hâlâ koruyan bir kültürel miras olduğu, sözlü ve yazılı edebiyatla birlikte güncel kültürel pratiklerde de izler bıraktığı anlaşılmıştır.}, number={30}, publisher={Trakya Üniversitesi}