TY  - JOUR
T1  - MERDÎ GAYUR BİR SADRÂZAM AHMED HAMDİ PAŞA
TT  - A COURAGEOUS AND HARDWORKING GRAND VIZIER AHMED HAMDİ PASHA
AU  - Aykurt, Çetin
PY  - 2025
DA  - June
Y2  - 2025
DO  - 10.33692/avrasyad.1660330
JF  - Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi
JO  - IJER
PB  - Kürşat ÖNCÜL
WT  - DergiPark
SN  - 2147-2610
SP  - 347
EP  - 355
VL  - 13
IS  - 43
LA  - tr
AB  - Ahmed Hamdi Paşa, eski sadrazam Abaza Melek Ahmed Paşa’nın soyundan gelen Yahya Bey’in oğludur. 1826 yılında İstanbul’da doğmuştur. Sıbyan mektebinde ve husûsî muallimlerden ders almıştır. Ahmed Hamdi Paşa, on beş yaşında iken Osmanlı bürokrasisine, Kethûdâ Kalemi’ne girmek suretiyle ilk adımı atmıştır. Bir süre sonra Dâr-ı Şûrây-ı Askerî` de ve akabine Seraskerlik mektupçuluğunda bulunmuştur. 1868 yılında Evkaf-ı Hümâyûn Nezâreti’ne atanmıştır ve bu vazifesi sırasında metrûk hayır kurumlarının restorasyonunu yaptırmıştır. Ali Paşa’nın sadaret döneminde 18 Haziran 1871 yılında vezaret rütbesiyle Maliye Nâzırı olmuştur. 1872 yılında Şirvanizâde Rüşdü Paşa’nın sadrâzamlığında ikinci defa Maliye Nâzırlığına atanmıştır. Bu görevi esnasında memurların kefalete zaptı nizamnamesi çıkarılmıştır. 1877 yılında Dahiliye Nezareti görevine atanmıştır. Bu dönemde Osmanlı Devleti büyük bir buhran içindeydi. Cephelerden moral bozucu kötü haberler gelmekteydi. Bu esnada Ahmed Hamdi Paşa, harp ve gayretten yana tavır sergilemiştir. Onun bu tavrı üzerine II.Abdülhamid tarafından 11 Ocak 1878 yılında Sadrazam Ethem Paşa’nın yerine sadrazamlık makamına atanmıştır. Bu kötü gidişat değerlendirilirken Ahmed Hamdi Paşa, II.Abdülhamid’e Yıldız Sarayı’ndan ayrılmasını ve Beşiktaş Sarayı’na geçmesini tavsiye etmiştir. Bu tavsiye II. Abdülhamid tarafından hoş karşılanmamıştır. Bunun üzerine, Ahmed Hamdi Paşa 4 Şubat 1878` de sadrazamlık makamından alınmıştır. Ahmed Hamdi Paşa’nın yerine başvekil unvanı ile Ahmed Vefik Paşa atanmıştır. Ahmed Hamdi Paşa, Aydın, Tuna ve Suriye Valilikleri’nde bulunmuştur. 1880 tarihinde Midhat Paşa, Suriye Valiliği görevinden alınmıştır. Bunun üzerine Ahmed Hamdi Paşa, Suriye Valiliği’ne atanmıştır. O, görevi sırasında bölgedeki gelişmeleri hassasiyetle takip ederek görüş ve önerilerini Sadrazam Mehmed Said Paşa’ya aktarma fırsatını bulmuştur. Ahmed Hamdi Paşa, görevleri esnasında titiz bir tavır içinde olmaya gayret göstermiştir
KW  - Biyografi
KW  - Ahmed Hamdi Paşa
KW  - II.Abdülhamid
KW  - Osmanlı Bürokrasisi
KW  - Osmanlı Devleti
N2  - Ahmed Hamdi Pasha was the son of Yahya Bey, a descendant of the former grand vizier Abaza Melek Ahmed Pasha. He was born in 1826 in Istanbul. He took lessons at the Sıbyan school and from private teachers. Ahmed Hamdi Pasha took his first step into the Ottoman bureaucracy at the age of fifteen by joining the Kethûdâ Kalemi. After a while, he served at the Dâr-ı Şûrây-ı Askerî and later served as the letter-writer of Seraskerlik. In 1868, he was appointed to the Ministry of Evkaf-ı Hümâyûn, and during his tenure, he had the restoration of the abandoned charitable institutions made. He became the Minister of Finance with the rank of vizier on 18 June 1871 during Ali Pasha's grand viziership period. In 1872, he was appointed as the Minister of Finance for the second time during grand viziership of Şirvanizâde Rüşdü Pasha. During his tenure, a regulation on the bail of civil servants was enacted. In 1877, he was appointed as the Minister of Internal Affairs. During this period, the Ottoman State was in a great crisis. Demoralizing bad news was coming from the fronts. While in the meantime, Ahmed Hamdi Pasha exhibited an attitude in favor of war and effort. Upon his attitude, he was appointed to the office of Grand Vizier by Abdülhamid II on 11 January 1878 in place of Grand Vizier Ethem Pasha. While this bad trend was evaluated, Ahmed Hamdi Pasha advised Abdülhamid II to leave Yıldız Palace and move to Beşiktaş Palace. This advice was not welcomed by Abdülhamid II. Subsequently, Ahmed Hamdi Pasha was dismissed from his position as grand vizier on 4 February 1878. In place of Ahmed Hamdi Pasha, Ahmed Vefik Pasha was appointed with the title of Chief Deputy. Ahmed Hamdi Pasha served as Governor of Aydın, Danube and Syria. In 1880, Midhat Pasha was dismissed from his position as Governor of Syria. Upon this, Ahmed Hamdi Pasha was appointed as the Governor of Syria. During his tenure, he found the opportunity to convey his opinions and suggestions to Grand Vizier Mehmed Said Pasha by sensitively following developments in the region. Ahmed Hamdi Pasha endeavoured to have a meticulous attitude during his duties.
CR  - Abdurrahman Şeref. 1339. Tarih Musahabeleri, Ankara: Maarif Vekaleti.
CR  - Ali Fuad.1927. “Ahmed Hamdi Paşa” Servet-i Fûnûn,63,140-1614,154-157.)
CR  - Arıkan, Zeki. 1986. “ Midhat Paşa’nın Aydın Valiliği (Ağustos 1880- Mayıs 1881)” Uluslararası Midhat Paşa Semineri, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
CR  - Aydın, Mahir. 1994. “Ethem Paşa, İbrahim” Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, C. 10, 418-420, İstanbul: TDV Yayınları.
CR  - Gencer,Ali İhsan. 1991.  “Ayastefanos Antlaşması” Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi,  C.4, 225, İstanbul: TDV Yayınları.
CR  - Georgeon, François. 2012. Sultan Abdülhamid. Çev. Ali Berktay, İstanbul: İletişim Yayıncılık.
CR  - Hülagü, Metin. 2007. “Plevne Muharebeleri” Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, C.34, 304,305,  İstanbul: TDV Yayınları
CR  - İbnülemin Mahmud Kemal. 1335. Evkâf-ı Hümâyûn Nezâretinin Tarihçe-i Teşkilâtı, İstanbul: Evkâf-ı İslâmiyye Matbaası.
CR  - İnal, İbnülemin Mahmud Kemal.2013. Osmanlı Sadrazamları I-IV, İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
CR  - İpşirli, Mehmet. 1991. “Ârif Efendi, Meşrepzâde” Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, C.3,365, İstanbul: TDV Yayınları.
CR  - İpşirli, Mehmet. 2001. “Kara Halil Paşa” Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, C.24, 361-362,İstanbul : TDV Yayınları.
CR  - Karal, Enver Ziya. 1988. Osmanlı Tarihi, C.8, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
CR  - Kuneralp, Sinan. 2003. Son Dönem Osmanlı Erkan ve Ricali (1839-1922), İstanbul: Isis Press.
CR  - Kurşun, Zekeriya. 2008. “ Said Paşa, Küçük” Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi,C.35, 576-578, İstanbul: TDV Yayınları.
CR  - Mahmud Celaleddin Paşa.1327. Mir’at-ı Hakikat,3,Dersaadet:Matbaa-i Osmaniyye.
CR  - Mehmed Memduh. 1328. Esvât-ı Sudur, İzmir: Vilayet Matbaası.
CR  - Mehmed Süreyya .1311. Sicill-i Osmânî, 2, İstanbul: Matbaa-i Amire.
CR  - Pakalın, Mehmed Zeki. 1939. Tanzimat Maliye Nazırları, 2, İstanbul: Kanaat Kitabevi.
CR  - Pakalın, Mehmet Zeki.2021. Son Sadrazamlar ve Başvekiller,3, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
CR  - Sarıcaoğlu, Fikret. 2004. “Melek Ahmed Paşa” Türk Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. C.29,42-44, Ankara: TDV Yayınları.
CR  - Şimşir, Bilâl N. 2020.  Fransız Belgelerine Göre Mithat Paşa’nın Sonu, İstanbul: Bilgi Yayınevi.
UR  - https://doi.org/10.33692/avrasyad.1660330
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/4701654
ER  -