@article{article_1660635, title={Edebî Eser-Folklor İlişkisi Bağlamında Türk Destanı ve Altay Yaratılış Miti Üzerine Bir Değerlendirme}, journal={Van İnsani ve Sosyal Bilimler Dergisi}, pages={35–49}, year={2025}, author={Arvas, Abdulselam and Arslan, Ahmet Serdar}, keywords={Folklor, Edebiyat, Destan, Mit, Köken}, abstract={Türk kültür ve edebiyatında birden çok yaratılış miti var ancak hacim olarak en uzunu Altay Yaratılış mitidir. Bu mit, 19. yüzyılda önce Wilhelm Radloff, sonra Vasili İ. Verbitskiy gibi Rus şarkiyatçıları tarafından derlenmiştir. Bu metin için destan, efsane, hikâye gibi terimler kullanılmıştır ancak onu mit olarak değerlendirmek daha doğrudur. Muhtemelen Altaylar arasında sözlü gelenek ürünü olarak çok daha eski zamanlarda anlatılmıştır. Buna karşın malzeme olarak elde şimdilik bu iki varyant var. Yaratılış mitinin Altaylar arasında tespit edilmiş olması iki açıdan önemlidir. İlki, Altaylar kendilerini Türk olarak kabul etmektedir. İkincisi, bütün Türk halkları kökenlerini Altay’a dayandırmaktadır. Bu mit hakkında hem yurt içinde hem yurt dışında birçok bilimsel araştırma yapılmıştır. Bunun yanı sıra Yaratılış miti edebî eserlere de ilham olmuştur. Örneğin Mustafa Necati Sepetçioğlu, “Yaratılış ve Türeyiş/Türk Destanı” isimli bir roman kaleme almıştır. Bu romanda Türeyiş, Bozkurt, Ergenekon, Göç, Şu gibi destan parçalarından yararlanılmıştır. Ancak romanın hareket noktası Yaratılış miti olmuştur. Bu husus, romanın yaratılışla başlamasında ve hacimli bir kısmın yaratılışa ayrılmasında kendini göstermektedir. Romanın kurgusu folklor ve edebiyat münasebetiyle ilgilidir ve bu ilgi sadece Türk edebiyatında değil, aynı zamanda dünya edebiyatında da mevcuttur. Bu manada Kalevala, Şehnâme, Ramayana-Mahabharata, Nibelungen, Chansen de Roland gibi yapay destan olarak adlandırılan metinler bu ilişkinin örneklerini teşkil etmektedir. Mustafa Necati Sepetçioğlu da esas itibarıyla bu metinleri örnek almış ve tek bir Türk destanı meydana getirmek istemiştir. Romanın “Yaratılış ve Türeyiş” adının altına “Türk Destanı” ibaresini yazması bu arzunun bir göstergesidir. Daha önce bu romana ilişkin iki makale yazılmıştır. Ancak zikredilen roman folklor ve edebiyat ilişkisi açısından incelenmemiştir. Bu kapsamda araştırmamızda Mustafa Necati Sepetçioğlu tarafından yazılan “Yaratılış ve Türeyiş/Türk Destanı” adlı romana yansıyan Altay Yaratılış miti unsurları irdelenecektir. Romandaki bu unsurlar içerisinde ise yalnızca su, Tanrı-Erlik, Ak ene, insanoğlu, ağaç-yasak meyve ele alınacak ve bunlar folklor ve edebiyat ilişkisi temelinde tahlil edilecektir.}, number={9}, publisher={Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi}