@article{article_1661359, title={GAZZALÎ NEYE KARŞIYDI?}, journal={Akademik MATBUAT}, volume={9}, pages={26–39}, year={2025}, DOI={10.62809/matbuat.1661359}, author={Koçak, İlyas}, keywords={Gazzalî, Felsefe, Din, Felsefe din çatışması, Tehafüt}, abstract={Felsefe ile dinin karşıt olduğu ön kabulüne dayalı fikir yürütmelerde, dinin felsefeyi alt edip Müslüman coğrafyalardaki nüfusun yüzyıllar boyunca geri kalmasının tek sorumlusu olarak Gazzalî gösterilmektedir. Bir türlü muhtaç olduğu sıçramayı yapamayan Müslümanlar için bu tespit çok önemlidir; fakat bu tespitten sonra da geçen yüzyıllara rağmen herhangi bir değişiklik olmamıştır. Gazzalî yüz yıllar öncesinden, bir kültür iklimine aklın, bilimin ve özgür düşüncenin girmesine mâni olmakla suçlanmaktadır. Gazzalî suçlanmakta ve bununla yetinilmektedir. Neredeyse hiçbir olumlu faydası görülmeyen bu inanılmaz tespit üzerinde, bilimsel kuşku zemininde düşünülmesi gereği açıktır. Felsefe, akıl ve bilim yanlısı sayılmak için Gazzalî’yi taşlamak gerekli, hatta yeterli görülmektedir. Oysa asıl felsefe, akıl, bilim yanlılarının, hiçbir yararı olmayan Gazzalî’yi taşlamaktan ibaret olan bu şablondan kuşku duymaları ve gerçeği araştırmaları gerekir. Şablonda ısrar edilmesinin, felsefe yanlısı kitlenin büyümesi sonucunu doğurmadığı çoktan anlaşılmış olmalıdır. Aksine, ikna edilmesi arzulanan dindar kitlenin felsefeden daha da uzaklaşmasına sebebiyet verilmektedir. Çalışmada Gazzalî’nin felsefede nelere ve nasıl itiraz ettiği üzerinde durulmuştur. Felsefeye itiraz ancak felsefeyle yapılabileceğinden karşı olmak bir yana Gazzalî’nin felsefe yaptığı, dinin alanına girmenin felsefeyi tutarsızlığa düşürdüğünü iddia ettiği, temellendirilmeye çalışılmıştır. Gazzalî’nin felsefe, hele akıl ve bilim karşıtlığı gözden geçirilmelidir. Bu çalışma ile Gazzalî’nin; felsefe, akıl, bilim ve din konusunda gerçek düşüncelerinin anlaşılabilmesi için önce akademik düzeyde bir tartışma başlatılması, ulaşılacak sonuçların toplum ile paylaşılması ve hiçbir faydası görülmeyen “felsefe akıl bilim düşmanı Gazzalî” şablonuna son verilmesine katkı sağlanması amaçlanmaktadır. Gerçekler ortaya çıktığında dindarların felsefeyle barışması, akıl ve bilimin dinde ve dindar olmadaki rolünün de artması umulmaktadır.}, number={1}, publisher={Hamza ALTIN}