@article{article_1662279, title={Bestâmlı Şeyh-Alî’ye Dâir Bir Kendilik İncelemesi ve Kendi Ben’inden Bağımsız Bir Kimlik: “Musannifek"}, journal={Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi}, volume={68}, pages={288–310}, year={2025}, DOI={10.15370/maruifd.1662279}, author={Karaver, Ümit}, keywords={kimlik, lakap, soy ağacı, Şeyh-Alî el-Bestâmî, Musannifek}, abstract={IX./XV. asır Timurlu/Karamanlı/Osmanlı ulemasından Şeyh-Alî el-Bestâmî’nin (ö. 875/1470) kendisine ait pek çok kayıt/derkenar notu günümüze kadar ulaşmıştır. Bu kayıtlardan hareketle kendisinin hocalarına, talebelerine, eserlerine, yolculuklarına, meşguliyetlerine, görevlerine, siyasi ve sosyal yönlerine dair kapsamlı çalışmalar yapılmıştır. Ancak bu kayıtlardan hareketle kendisiyle ilgili geniş çaplı bir kimlik araştırması yapılmamıştır. Müellifin kendi çağdaşları ve daha sonraki biyografi yazarlarının da ihmal ettiği bu konuda tatminkâr açıklamalar yapılmamış, genelde tahkik edilmemiş ezber bilgiler tekrar edilmiştir. Asıl ismi Şeyh-Alî olan müellif isminden ziyade Farsça “yazarcık” anlamına gelen “Musannifek” lakabıyla şöhret bulmuştur. Müellifin kendi “ben”ini tarif ederken “Musannifek” lakabını hiç kullanmamış olması dikkat çekici bir durumdur. Müellifin bu lakabı kullanmama konusundaki ısrarının sebebi, bu lakabın kim tarafından nerede ve ne zaman verildiği, bu lakaptan haberinin olup olmadığı, bu lakaptan rahatsızlık duyup duymadığı ile ilgili soruların cevabı henüz verilebilmiş değildir. Çalışmada müellifin günümüze ulaşan telif, istinsah, temellük, vakıf, icazet, mühür ve şahsî notları gibi kendi kayıtları esas alınarak kim olduğu, soy ağacı, kendini nasıl tanıttığı, nasıl tanınmak istediği açıklanmıştır. Kendisini ısrarla Şeyh-Alî eş-Şâhrûdî el-Bestâmî şeklinde tanıtan müellifin kullandığı sıfat ve nisbelerin analizi yapılmıştır. Ayrıca kendisi ile ilgili biyografik kaynaklarda zikredilen diğer ünvan, lakap, nisbe ve sıfatlar tahkik edilmiş, ikinci el kaynaklardan doğan tartışmalara ve kurgulara dikkat çekilmiştir. Osmanlı coğrafyasında bulunmuş ve hizmet etmiş iki “Musannifek”’ten biri olan Şeyh-Alî el-Bestâmî genç yaşlarından itibaren okuma-yazmaya merak duyan ve hayatının sonuna kadar her şart ve ortamda bu tutkusundan hiç vazgeçmeyen ilginç bir karakterdir. Muhtemelen bu tutkusuna dikkat çekmek için dönemin ulema meclislerinde kendisine “musannifek” denilen ve böyle şöhret bulan müellifin bu lakabı hiç kullanmamış olması kendisinden bağımsız bir kimliğe sahip olduğunu göstermektedir.}, number={68}, publisher={Marmara Üniversitesi}