@article{article_1662576, title={KİTÂBÜ’L-İDRÂK Lİ LİSÂNİ’L-ETRÂK ÖRNEKLEMİNDE SÖZCÜKBİLİMSEL ÇÖZÜMLEME ÖNERİSİ: OĠLAN}, journal={Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Dergisi}, volume={10}, pages={100–132}, year={2025}, DOI={10.32321/cutad.1662576}, author={Kara, Ayşe Beril}, keywords={Ebû Hayyân, Kitâbü’l-İdrâk li Lisâni’l-Etrâk, Sözcükbilim, Anlambilim, Sözcük Anlambilim, Çokanlamlılık}, abstract={Bu çalışmada Kitâbü’l-İdrâk li Lisâni’l-Etrâk örnekleminde tarihî sözlükte yer alan maddelerin sözcükbilimsel ve sözcük anlambilimsel bir yöntem geliştirilerek analiz edilmesi hedeflenmiştir. Kullanımsal/pragmatist kuram, Özellik Anlambilimi ve Öntür Anlambilimi arasında belirlenen uzlaşmacı yönteme entegre edilmiştir. Bir anlamın; sözcükbirimin sözlüksel girdide eşlendiği karşılık, dil-dışı dünyada eşlendiği kavramsal bilgi ve bağlamda ortaya çıkan kullanımlarının toplamından daha fazlası olması ilkelerinden hareketle bu üç başlıktaki verilere erişilmeye çalışılmıştır. Veriler sağlandıktan sonra sözcükbirimlerin anlambilimsel analizi için Özellik Anlambilimi ve Öntür Anlambilimi arasında uzlaşmacı bir yaklaşım benimsenmelidir. Örneklem’de yer alan oġlan maddesinin seçilmesinin nedeni bu sözcükbirimlerin, dilin, adına ‘ortak çekirdek (common core)’ denilen kesitinde yer almasıdır. Bu kesitteki sözcükbirimler dil kullanırının en iyi bildiği sözcükbirimlerdir. Bu sözcükbirimler zihinsel işlemleme sürecine girmeye daha yatkındır. Böylelikle zihnin türetim bandından en çok geçen, zihnin en çok işlemlediği, bir sözcükbirimle yeni anlamlar türetilmesine olanak sağlayan anlambilimsel türetim süreçleri ve bunun sonucu olan çokanlamlılığın Eski Türk dili sahası adına takibinin elverişli bir şekilde yapılabilmesi hedeflenmiştir. Verilerin sentezi konusu, çalışmanın artzamanlı dönemdeki çokanlamlılık olgusuyla ilgilidir. Bu olgunun çalışma alanı için daha özel bir anlamı vardır. Sınırlandırılmış dönemde belirli bir alana yayılmış dil konuşurlarının aynı anda bütün anlamlara sahip olduğunu düşünmenin tutarlı olmaması, dönem adına yeni bir ‘çokanlamlılık’ fikrini kabul etmeyi gerekli kılmaktadır.}, number={1}, publisher={Çukurova Üniversitesi}