@article{article_1666427, title={Moğolistan’da Hâkimiyet Mücadelesi: Temücin’in Yükselişi Sırasında Mergidlerle Çatışması}, journal={Turcology Research}, pages={578–594}, year={2025}, DOI={10.62425/turcology.1666427}, author={Güneş, İbrahim}, keywords={Temücin, Mergidler, Moğollar, Moğolistan, Moğol Boyları.}, abstract={Bu makalede, Temücin’in Mergidlerle olan çatışmasının nedenlerini, gelişimini ve sonuçlarını ayrıntılı bir şekilde inceleyerek, ‎Mergidlerin bu tarihi süreçteki etkisini ortaya konulması amaçlanmaktadır. ‎ Cengiz Han olarak tarihe geçecek olan Temücin’in Asya bozkırlarında yükselişi, Moğolistan’da yaşayan kabileler arasındaki sert mücadelelerle şekillenmiştir. Moğolistan’ı tek bir yönetim altında birleştirme amacı taşıyan Temücin, hem siyasi entrikalar hem de askerî çatışmalarla dolu uzun ve zorlu bir süreçten geçmiştir. Bu sürecin en kritik aşamalarından biri ise, Mergid kabilesiyle olan mücadeleleridir. Mergidler, bozkırda sürekli olarak güçlü bir konum elde etmeye çalışan, savaşçı bir kabileydi ve çevrelerindeki kabilelerle bitmek bilmeyen bir rekabet içerisindeydiler. Bu mücadeleye Temücin’in kabilesi Borciginler de dâhil olunca, aralarındaki gerilim daha da artmıştır. Bu da Ögelün Ana’nın zamanında Yesügey Bahadır tarafından Mergidler’e gelin giderken kaçırılması hadisesinin intikamı olmuştur. Ancak olayların dönüm noktası, Temücin’in eşi Börte’nin Mergidler tarafından kaçırılması oldu. Bu olay, onun yalnızca kişisel yaşamını değil, aynı zamanda siyasi geleceğini de derinden etkiledi. Temücin için bu, yalnızca bir eşini kurtarma meselesi değil, aynı zamanda liderlik vasıflarını kanıtlaması gereken bir sınav olacaktır. Bu krizi aşmak adına, Temücin, Kerait hükümdarı Tuğrul Han ve çocukluk arkadaşı Camuha ile bir ittifak kurdu. Bu ittifak, bozkırdaki siyasi dengeleri değiştirecek ve Temücin’i önemli bir figür haline getirecekti. Mergidlere karşı düzenlenen askerî sefer başarıyla tamamlandı ve Börte kurtarıldı. Ancak bu zafer, sadece onun eşini geri kazanmasını sağlamakla kalmadı aynı zamanda Temücin’in Moğol bozkırındaki siyasi ve askerî becerisini de geliştirdi. Artık o, sadece küçük bir kabile reisi değil, geleceğin büyük bir lideri olarak görülmeye başlanmıştı. Fakat Temücin’ın yükselişi sırasında bu kabilenin ‎direnişi, Moğol ‎İmparatorluğu’nun genişleme sürecinde büyük bir engel olarak görüldü. Ancak Mergidlerin ‎lideri Tohta-behi ve ailesinin trajik sonu, bu kabile için kaçınılmaz bir sona işaret etmiştir.}, number={84}, publisher={Atatürk Üniversitesi}