@article{article_1666519, title={İDİL-URAL ÜZERİNE ÇARLIK RUSYA ARAŞTIRMALARI: FERDİNAND İVANOVİÇ GEBEL VE 1834 YILINDAKİ SEYAHATİ}, journal={İdil Ural Araştırmaları Dergisi}, volume={7}, pages={43–68}, year={2025}, DOI={10.47089/iuad.1666519}, author={Özkan, Murat}, keywords={İdil-Ural, Ferdinand İvanoviç Gebel, Çarlık Rusya, Astrahan, Keşif Gezisi, Doğa Bilimleri}, abstract={XVIII. yüzyıl sonları ve XIX. yüzyıl başlarında Çarlık Rusya’sının Türk coğrafyasına yönelik gerçekleştirdiği bilimsel keşif gezileri, doğa bilimlerinden stratejik ve ekonomik politikalara kadar geniş bir etki alanına sahip olmuştur. Bu geziler, Rusya’nın bilimsel politikalarının bir parçası olarak, bölgenin coğrafi yapısının haritalanması, hidrolojik dinamiklerinin anlaşılması, flora ve fauna çeşitliliğinin belgelenmesi ve doğal kaynak potansiyelinin belirlenmesine yönelik önemli veriler sağlamıştır. Bu çalışma, 1834 yılında İdil-Ural bölgesine seyahat eden Ferdinand İvanoviç Gebel’in keşif gezisini ele almakta ve onun bilimsel katkılarını incelemektedir. Gebel, yaptığı barometrik ölçümler, su analizi ve kimyasal incelemelerle bölgenin doğal yapısına dair kapsamlı veriler sunmuş, Azak, Karadeniz ve Hazar Denizi’nden topladığı su örnekleriyle karşılaştırmalı analizler gerçekleştirmiştir. Bu bilimsel araştırmalar yalnızca doğa bilimleri açısından değil, aynı zamanda Rusya’nın İdil-Ural ve çevresindeki Türk topraklarına yönelik politik ve ekonomik çıkarlarını şekillendiren bir bilgi kaynağı olarak da büyük önem taşımaktadır. Gebel’in anlatıları, bilimsel gözlemlerin ötesinde, keşif gezisi sırasında karşılaştığı lojistik zorlukları, yerel yöneticilerin ve halkın kendisine sağladığı desteği ve bölgenin ekonomik yapısını da yansıtmaktadır. Bu keşif gezileri, yalnızca bilimsel bilgi üretmekle kalmamış, Rusya’nın bölge üzerindeki nüfuzunu artırma ve doğal kaynaklarını değerlendirme çabalarının bir parçası haline gelmiştir. Çarlık Rusya’sının yürüttüğü bilimsel keşif faaliyetleri, Türk coğrafyasının doğa bilimleri açısından keşfedilmesini sağlamış, ancak aynı zamanda bölgeye yönelik jeopolitik ve ekonomik stratejilerin belirlenmesinde de belirleyici bir rol oynamıştır. Gebel’in gezisi, dönemin bilimsel yaklaşımlarının yanı sıra, Rusya’nın doğa bilimleri aracılığıyla bölgesel hâkimiyet kurma girişimlerinin önemli bir örneği olarak değerlendirilmelidir.}, number={1}, publisher={Bülent BAYRAM}