@article{article_1668057, title={Bir Hainin Portresi: Kaisar Ioannes Doukas}, journal={TÜRKAV Kamu Yönetimi Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi}, volume={5}, pages={61–92}, year={2025}, DOI={10.71138/turkav.1668057}, author={Yağcı, Mehmet}, keywords={Ioannes Doukas, Doukas ailesi, Bizans İmparatorluğu, Türkler}, abstract={Bizans İmparatorluğu, Makedon Hanedanı’nın (867-1056) ortadan kalkmasının ardından, XI. yüzyılın ikinci yarısında ciddi istikrarsızlık içine düşmüştür. Bu süreçte, Bizans’ın kudretli ailelerinin pek çoğu yeni bir hanedanın kurucusu olmak amacıyla isyan etmiştir. Bu iktidar mücadeleleri İmparatorluğun sınır savunmasında büyük zafiyetlere sebep olmuştur. Ioannes Doukas, İmparatorluk açısından bazı dönüm noktalarının yaşandığı XI. yüzyılın ikinci yarısındaki en önemli iktidar simsarlarından biridir. Ioannes, 1057’den 1080’lerin sonuna kadar İmparatorluk siyasetinde belirleyici bir figür olarak öne çıkmıştır. Ioannes Doukas, ağabeyi X. Konstantinos (1059-1067) tarafından Kaisar unvanı ile onurlandırılmıştır. Kaisar unvanı, müteakip mücadelelerde Ioannes’i önemli bir iktidar odağı hâline getirmiştir. Doukas ailesinin en kıdemli üyesi olan Ioannes, X. Konstantinos’un ölümünün ardından İmparatoriçe Eudokia ve oğlu Mikhail’i himaye etmiştir. Eudokia, bu yıllarda Anadolu’da büyük bir tehdit oluşturan Türk akınlarına karşı koymakta aciz kalınca Romanos Diogenes ile evlenerek onu tahta çıkarmıştır. Fakat IV. Romanos (1068-1071), Eudokia ve oğlu Mikhail’in saltanat hukukuna saygı göstermeyince Ioannes devreye girmiştir. Ioannes ve oğlu Andronikos, tertipledikleri ihanet planını Malazgirt Savaşı esnasında uygulamaya koymuş ve IV. Romanos’un, Sultan Alp Arslan’a esir düşmesine sebep olmuşlardır. Bu, Bizans-Selçuklu ilişkilerinin mahiyetini değiştiren ve İmparatorluğun Anadolu’yu kaybetmesine neden olan çok önemli bir dönüm noktasıdır. IV. Romanos’u bertaraf eden Kaisar Ioannes Doukas, yeğeni VII. Mikhail’i (1071-1077) tahta oturtmuştur. Ancak çok geçmeden VII. Mikhail’in gözünden düşmüş ve Norman isyancı Rouselios’un üzerine bir intihar görevine gönderilmiştir. Ioannes bu görevde Rouselios tarafından mağlup ve esir edilmiştir. Sonuçta, Rouselios’un kuklası olarak İmparator ilân edilmiştir. Bu ihanet, VII. Mikhail’in Türkleri Bizans’ın iç mücadelelerinde kullanmasına ve Anadolu’daki Türk fetihlerinin hız kazanmasına neden olan bir başka dönüm noktasıdır. Ioannes, VII. Mikhail tahttan indirildikten sonra da Doukas ailesinin iktidarda kalması için türlü entrikalarda ve iç çatışmalarda rol oynamıştır. Sonuç olarak, Ioannes, Doukas ailesinin çıkarlarını İmparatorluğun çıkarlarının önünde tutarak telafisi imkânsız kayıplara neden olmuştur. Bu çalışmada, Ioannes’in XI. yüzyılın ikinci yarısındaki faaliyetleri ve İmparatorluğun yaşadığı felaketlerdeki rolü üzerinde durulmaktadır.}, number={1}, publisher={Türkiye Kamu Çalışanları Kalkınma ve Dayanışma Vakfı (TÜRKAV)}