@article{article_1669130, title={Osmanlı’da Matbuata İlişkin Düzenlemeler ve Matbuata Getirilen Kısıtlamalar}, journal={Çukurova Üniversitesi Hukuk Araştırmaları Dergisi}, pages={73–114}, year={2025}, DOI={10.59399/cuhad.1669130}, author={Özhazinedar, Tuba}, keywords={Matbuat, Matbuat Tarihi, Matbuat Hürriyeti, Matbuat Kanunları, İktidar}, abstract={Osmanlı Devleti’nde matbaada basılıp yayınlanan her türlü materyal matbuat olarak adlandırılmıştır. Matbaanın gelişmesiyle pek çok materyal yayınlanmıştır. Gazete ve dergi matbuatın en önemli faaliyetleri arasında yer almıştır. Basım sahasında yaşanan gelişmeler siyasi ve toplumsal yaşamı etkilemiştir. Toplumsal gelişmelerden haberdar olma ihtiyacı son derece artmıştır. II. Mahmut kamuoyunun bilgilendirmesi için Takvim-i Vekayi gazetesinin yayımlanması emrini vermiştir. Böylece Osmanlı Devleti’nin resmi gazetesi Takvim-i Vakayi yayın hayatına başlamıştır. Gazete, siyasi bakımdan tamamen Babıâli’nin çizgisine bağlı kalmıştır. Takvim-i Vekayi gazetesinden sonra yayın hayatına başlayan gazeteler, sosyal, ekonomik ve kültürel alanlardaki değişimlerden etkilenmiştir. Hükümetten bağımsız ve hükümetin politikalarını eleştiren yayınlar yapmaya başlamışlardır. Gazeteler, hem hükümetin siyasi hamlelerini, faaliyetlerini tenkit etmiş, hem de bir denetim mekanizması görevini üstlenmişlerdir. Hükümet, gazeteleri kendisi için bir tehdit olarak görmüş ve bir takım yasal düzenlemeleri uygulamaya koymuştur. Düşünce ve ifade özgürlüğü belli bir şarta bağlanmıştır. Böylece devletin temel değerleri koruma altına alınmıştır. Basılı materyallerin padişahı ve sadareti tenkit etmesi yasaklanmıştır. Cezai yaptırım içeren düzenlemeler uygulanmaya konulmuştur. Matbuat, hükümetin tekelindeki bir vasıta olarak tanımlanmış, hükümet izin verdiği sürece varlığını devam ettirebilmiştir. Bu makalenin temel amacı matbuata uygulanan kısıtlamaların nedenlerini ortaya koymaktır. Betimleyici araştırma tekniğinin kullanıldığı makalede dönemin kanunlarından ve basılı materyallerinden faydalanılmıştır. Elde edilen bulguya göre; her türlü yaptırıma rağmen matbuat, hükümetin icraatlarını eleştirmeye ve denetlemeye devam etmiştir. Matbuat yasakları, matbuatın gelişmesini ve güçlenmesini engelleyememiştir. Matbuata uygulanan yaptırımlar ve kısıtlamalar toplumsal protestoları artırmıştır. Bu durum toplumsal değişime neden olmuş, halkın bilinçsel düzeyini geliştirmiş, örgütlü toplumsal yapıları ortaya çıkarmıştır.}, number={8}, publisher={Çukurova Üniversitesi}