@article{article_1670916, title={İslam Hukukunun Kavramsal Mahiyeti Bağlamında Yapay Zekâ Yaklaşımları}, journal={İlahiyat Tetkikleri Dergisi}, pages={1–14}, year={2025}, author={Seçkiner, Mehmet Hicabi}, keywords={İslam Hukuku, Fıkıh, Tefakkuh, İctihad, Yapay Zekâ, Yapay Zekâ Yaklaşımları}, abstract={Bu araştırma, yapay zekâ ile İslam hukuku disiplinlerini bir arada ele alan multidisipliner bir incelemedir. Çalışmamız İslam hukukunun temel yapısıyla uyumlu bir yapay zekâ sisteminin geliştirilmesine yönelik teorik ve pratik katkılar sunmayı amaçlamaktadır. Çalışmanın problemi, İslam hukukunun kavramsal mahiyetini oluşturan fıkhetme ve ictihad etme yetisinin yapay zekâ tarafından yerine getirilip getirilemeyeceğidir. Araştırmamız, yapay zekânın İslam hukukunun kavramsal yapısı içindeki yerine dair teorik bir çerçeve sunmakta, insan aklı, zekâsı ve sezgisel yetkinliğiyle anlam ve hüküm üretme kapasitesi, yapay zekâ sistemleriyle karşılaştırılmakta; özellikle tefakkuh ve ictihad gibi zihinsel ve manevi yönü güçlü faaliyetlerin makine temelli sistemlerce taklit edilip edilemeyeceği sorgulanmaktadır. Konu, analitik yaklaşım ve tümevarımsal yöntem çerçevesinde değerlendirilmiştir. Bu doğrultuda, yapay zekânın fıkhî çıkarım yapabilme yeteneği; onun işleyiş mekanizması, temel yaklaşımları ve akıl-zekâ-yapay zekâ ilişkisi üzerinden, İslam hukukunun bakış açısıyla yorumlanarak analiz edilmeye çalışılmıştır. Bu sebeple, çalışmada İslam hukukunun teorik temellerine ve fıkhın kuramsal detaylarına derinlemesine girilmemiş; bu alanlar araştırmanın kapsamı dışında bırakılmıştır. Çalışmanın sonucunda tefakkuhun ahlaki, ruhî ve sezgisel boyutlarının modern yaklaşımlı yapay zekâ tarafından tam anlamıyla temsil edilemeyeceği vurgulanmakta; ictihad faaliyeti için uzman İslam hukukçularının katkısıyla kural tabanlı hibrit yaklaşımlı yapay zekâ modellerinin geliştirilmesi önerilmektedir.}, number={65}, publisher={Atatürk Üniversitesi}