@article{article_1672668, title={Batılı Seyyahların Gözünden Yakın Dönem Osmanlı Sultanlarının Cuma Selamlığı (1808-1909)}, journal={Vakanüvis - Uluslararası Tarih Araştırmaları Dergisi}, volume={10}, pages={1382–1411}, year={2025}, DOI={10.24186/vakanuvis.1672668}, author={Yıldırım, Makul}, keywords={Yakınçağ Tarihi, Osmanlı Devleti, İstanbul, Cuma Selâmlığı, Seyyahlar.}, abstract={Cuma selâmlığı, Osmanlı padişahlarının cuma namâzını kılmak amacıyla İstanbul’da bulunan büyük camilerden birine gitmesi vesilesiyle düzenlenen dinî, siyasî, sosyal ve kültürel özellikleri olan bir merasimdir. Bu çalışmada padişah-halk buluşması noktasında ehemmiyet arz eden Cuma selâmlığı, kendi kültürlerine yabancı bir toplumu çeşitli amaçlarla ziyaret eden ve genel olarak hepsine “seyyah” denilen yabancıların gözlemleri merkezinde incelenecektir. Cuma selâmlığının tarih süreç içerisinde icra ediliş şekli ve mahiyeti gibi hususlar da genel hatlarıyla izah edilecektir. Ancak bilhassa yabancıların gözünden bu merasimin nasıl yorumlandığı üzerinde durulacaktır. Zira konu ile alakalı arşiv vesikaları incelendiğinde seyyahların bu merasime katılım konusunda yoğun talepleri olduğu anlaşılmış ve devletin de onların merasimi ayrıcalıklı bir şekilde izlemeleri için onlara merasimin düzenleneceği cami civarında yer tahsis ettiği tespit edilmiştir. Bu durum izlemeye gelen yabancıları merasimin önemli aktörleri durumuna getirmiştir. Artan bu ilginin de etkisiyle selâmlık merasimi, devlet iktidarı hakkında olumlu mesaj vermek amacıyla askerî yönüne ağırlık verilen, mutantan bir merasim olarak icra edilmeye başlamıştır. Çalışmada kullanılan seyahatnameler belli bir kritiğe tabi tutulduktan sonra aktarılmış ve askerî personelin merasime katılımı gibi hususlarda arşiv vesikalarına da başvurulmuştur. Çalışmada selâmlık merasimi hakkındaki detaylar, Sultan II. Mahmud döneminden Sultan V. Mehmed Reşad dönemine değin İstanbul’u ziyaret eden yirmi civarında seyyahın aktarımıyla değerlendirilmiştir.}, number={Vakanüvis 10. Yıl Özel Sayısı}, publisher={Serkan YAZICI}