@article{article_1674610, title={Kastilya-León Kralları III. Fernando (1217-1252) ve X. Alfonso Devirlerinde (1252-1284) İspanyol Edebiyatı’nda İslâm/Doğu Etkisi}, journal={Eskiyeni}, pages={1179–1202}, year={2025}, DOI={10.37697/eskiyeni.1674610}, author={Şanal, Enes}, keywords={Endülüs Edebiyatı, İslam Edebiyatı, X. Alfonso, Kelile ve Dimne}, abstract={Müslümanlar Medine merkezli İslâm Devleti’nin kurulmasını takip eden süreçte Arap Yarımadası, Irak, İran, Mısır, Fas ve Endülüs gibi geniş coğrafyalarda hükümranlık kurmakla kalmayıp bu bölgelerin gayrimüslim halklarıyla bir arada yaşamaya başlayıp onlarla asırlar boyunca devam edecek olan beşeri ilişkiler geliştirdiler. Bu kültürler arası ilişkilerin en yoğun yaşandığı alanlardan biri de şüphesiz bilim hayatıydı. Müslümanlar, ilk asırlardan itibaren sahip oldukları ilmî birikimin yanı sıra diğer milletlerin medeni mirasından da istifade ettiler. Farklı bilim dallarında olduğu gibi edebiyat alanında da Müslümanlar Arap, Fars ve Hint edebî geleneklerinden beslenerek güçlü bir sentez ortaya koyarak İslâm Edebiyatı’nın temellerini attılar. Özellikle Abbasîler’in ilk devirlerinde Müslüman edipler tarafından önemli eserler telif edilmesinin yanı sıra Sanskritçe, Pehlevice ve Süryanice’den çok sayıda edebî eser Arapça’ya kazandırıldı. Farklı dillerden Arapça’ya kazandırılan hikâye ve masal türü edebî eserler zamanla Endülüs’e ulaşarak bölgedeki Müslümanların ilgisini çekti. Doğu İslâm dünyasından (Maşrık) Endülüs’e ulaşan ve zamanla Hristiyan İspanya’ya taşınan doğu menşeli Kelile ve Dimne, Binbir Gece Masalları ve Sindbad Hikâyeleri gibi edebî eserler XIII. asra gelindiğinde Kastilya-León Kralları III. Fernando (614/1217-650/1252) ve X. Alfonso’nun (650/1252-683/1284) himayesinde Arapça’dan Kastilyaca’ya tercüme edildi. Böylece Doğu-İslâm menşeli eserler ilk kez Avrupa’da yerel bir dile taşınmış oldu. Bu Arapça eserler, Endülüs üzerinden ilk olarak Hristiyan İspanya’ya, ardından ise Avrupa’nın diğer bölgelerine tercümeler aracılığıyla tanıtılarak müteakip yıllarda Don Juan Manuel ve Ramon Llull gibi Ortaçağ yazarlarına kaynaklık ederken modern Batı Edebîyatı’nda da pek çok yazara ilham oldu. Bu makale, Ortaçağ İslâm dünyasında telif edilen ya da Hint ve Fars Edebîyatı’nın mahsulü olup Arapça’ya tercüme edilerek Müslümanlar arasında popüler hale gelen edebî eserlerin Kastilya-León kralları III. Fernando ve X. Alfonso devirlerinde Endülüs üzerinden Hristiyan İspanya topraklarına taşınma, buradaki resepsiyon (alımlama) ve asimilasyon (özümseme) sürecini devrin Kastilyaca ve Arapça kaynakları ışığında ele almaktadır. Bu bağlamda Kastilya-León kralları III. Fernando’nun ve X. Alfonso’nun teşvikleriyle Arapça’dan Kastilyaca’ya tercüme edilen mezkûr eserlerin takip eden yıllarda İspanyol Edebîyatı’nda ne gibi yansımaları olduğu tespit edilecektir.}, number={58}, publisher={Anadolu İlahiyat Akademisi}, organization={Yok}