@article{article_1676524, title={Türkiye’nin Petrol İthalatında Arz Kesintilerinin Ağ Tabanlı Dinamik Modelleme Yaklaşımıyla Risk Analizi}, journal={İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi}, volume={14}, pages={1379–1401}, year={2025}, DOI={10.15869/itobiad.1676524}, author={Çatuk, Cüneyt}, keywords={Enerji Arz Güvenliği, Petrol İthalatı, İthalat Risk Analizi, Ağ Teorisi, Dinamik Modelleme}, abstract={Bu çalışma, Türkiye’nin petrol ithalatında oluşabilecek arz kesintisi risklerini karmaşık ağ teorisi ve dinamik modelleme yaklaşımı ile incelemektedir. 2006–2023 dönemine ait ham petrol ithalat verileri kullanılarak, enerji arz güvenliği açısından kritik öneme sahip tedarikçi ülkeler, yapısal kırılganlıklar ve potansiyel ithalat kayıpları kapsamlı bir biçimde analiz edilmiştir. Bootstrap Percolation simülasyonuna dayalı olarak geliştirilen dinamik ağ modeli ile "hasar derecesi", "kırılganlık derecesi" ve "bileşik risk seviyesi" gibi göstergeler hesaplanmış; arz şoklarının petrol tedarik zinciri üzerindeki yayılım dinamikleri detaylı biçimde modellenmiştir. Bulgular, Irak, Nijerya ve Suriye’nin Türkiye’nin petrol ithalat ağında en kırılgan halkalar olduğunu, 2015, 2019 ve 2020 yıllarının ise arz güvenliği açısından en yüksek risk dönemleri olduğunu ortaya koymuştur. Yapısal kırılganlık düzeyi ile tahmini ithalat kaybı arasında pozitif ve anlamlı bir ilişki olduğu korelasyon analizleriyle kanıtlanmıştır. Çalışma, mevcut literatürde çoğunlukla statik analizlere odaklanan enerji arz güvenliği yaklaşımlarına, ağ tabanlı dinamik simülasyon perspektifiyle özgün bir katkı sunmakta ve enerji arzındaki şokların sistematik yayılım mekanizmalarına odaklanmaktadır. Politika önerileri kapsamında kısa vadede tedarikçi ülkelerin çeşitlendirilmesi, stratejik stok seviyelerinin artırılması ve acil durum planlarının güçlendirilmesi önerilirken; uzun vadede yenilenebilir enerji kaynaklarına geçişin hızlandırılması, enerji verimliliğinin artırılması ve uluslararası enerji iş birliklerinin geliştirilmesi gerektiği vurgulanmaktadır. Bu kapsamlı analiz, Türkiye’nin enerji arz güvenliğini artırmak amacıyla çok boyutlu ve bütüncül bir stratejik yaklaşım geliştirilmesi gerektiğini ortaya koymaktadır.}, number={3}, publisher={Mustafa Süleyman ÖZCAN}