@article{article_1677078, title={ÇERÇEVE (FRAME) TEORİSİ BAĞLAMINDA TÜRK ATASÖZLERİNİN ANALİZİ}, journal={Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi}, volume={34}, pages={1250–1268}, year={2025}, DOI={10.35379/cusosbil.1677078}, author={Kaplan, Haktan}, keywords={Frame Teorisi, Atasözleri, Yapay Zekâ, ChatGPT, Deepseek}, abstract={Çerçeve teorisi, bireylerin ve toplumların bilgiyi, olayları ve durumları nasıl algıladığını, yorumladığını ve organize ettiğini açıklayan bir yaklaşımdır. Bu teoriye göre, her insan çevresindeki bilgiyi belirli zihinsel çerçeveler (yani şemalar) kullanarak yapılandırır. Bu çerçeveler, hangi unsurların öne çıkarılacağı, hangi detayların göz ardı edileceği ve genel olarak nasıl bir yorum geliştirileceği konusunda belirleyici rol oynamaktadır. Bu çalışmada, Çerçeve (Frame) Teorisi bağlamında Türk atasözleri incelenmiştir. Atasözlerinin dilsel yapılarındaki bileşimsel rolü ele alınarak, çerçeve teorisinin temellerine dair genel bir bakış sağlanmış ve bu teorinin atasözlerinin anlam dünyasına katkıları tartışılmıştır. Çalışmada öncelikle Çerçeve (Frame) Teorisi detaylı bir şekilde açıklanmaya çalışılmış, çerçeve kavramının ne olduğuna dair birtakım bilgiler sunulmuştur. Çalışmanın ana kısmında ise araştırma yöntemi olarak “nitel içerik analizi” vasıtasıyla Türk Dil Kurumu’nun kurumsal web sayfasında “e-sözlük” olarak kullanıma açtığı 2.396 atasözünü içeren “Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü” isimli veri tabanı kullanılmıştır. Bu veri tabanında yer alan atasözlerine “belgesel tarama” metodu uygulanarak önceden belirlenen 30 anahtar kelime vasıtasıyla 140 atasözü örneklem olarak alınmıştır. Bu anahtar kelimeler belirlenirken ilgili kelimelerin iletişim unsuru barındırmasına dikkat edilmiştir. Örneklem grubu atasözleri daha sonra temel veri birimlerini oluşturan kategorilere ayrılmış ve her bir kategori için üç atasözü içerik çözümlemesine tabi tutulmuştur. Bu kapsamda öncelikle atasözlerinin e-sözlükteki anlamı, ChatGPT ve DeepSeek’teki anlamları ve çerçeve anlamları verilmiştir. Araştırma sonucunda Frame Teorisi’nin dilin ve kültürün etkileşimini açıklamada önemli bir araç olduğu tespit edilmiştir. Sözlü kültür ürünlerinden olan atasözlerinin kültürel ve dilsel değerlerinin şekillenmesinde çerçevelerin ne denli önemli bir unsur olduğu görülmüştür.}, number={2}, publisher={Çukurova Üniversitesi}