@article{article_1677584, title={Rus İşgali Öncesinde Hive Hanlığı’nda Müttefik Arayışları: Afganistan ve Hindistan’a Gönderilen Elçilik Heyeti (1872)}, journal={Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi}, pages={245–268}, year={2025}, author={Külünk, Furkan}, keywords={Hive Hanlığı, Çarlık Rusya, Afgan Emirliği, Hindistan Genel Valiliği, Diplomasi}, abstract={19. yüzyılda Çarlık Rusya’nın Türkistan’daki yayılmacı politikasında Hive Hanlığı önemli bir yer teşkil ediyordu. Hanlık toprakları, batı Türkistan’da Hazar Denizi’nin doğusunda stratejik bir konumdaydı. Rusların Türkistan’da hakimiyet kurma sürecinde önemli bir dönüm noktası olan 1868’deki işgaller neticesinde Buhara ve Hokand hanlıklarının Rus himayesi altına girmeleri sonrasında Hive Hanlığı batı Türkistan’da tek bağımsız devlet olarak kaldı. Doğuda Türkistan’a, güneyde Afganistan’a ve dolayısıyla Hindistan’a uzanan en kısa rota olan Hive sahası üzerindeki Rus baskısı giderek arttı. 1869’da Hazar Denizi’nin doğu kıyısında Krasnovodsk limanının inşası sonrasında Rusların Hive topraklarında sıklaşan keşif seferleri ve askeri faaliyetleri karşısında Hive Hanı Muhammed Rahim Bahadır Han müttefik arayışlarına yöneldi. Bu nedenle 1872 yılında Afgan Emirliği ve İngiliz Hindistan’ı Genel Valiliği’ne elçi sıfatıyla Tuğrul Etvar Emînuddin Bey gönderildi. Rusların Türkistan’daki askeri operasyonlarının İngiliz çıkarlarıyla çatışmasından faydalanmak isteyen Hive Hanı, dış politikada İngilizlerle müttefik konumda bulunan Afgan Emirliği aracılığıyla İngiliz hükümetiyle ittifak kurmayı amaçlıyordu. Ancak 1872’de Afgan Emirliği’nin kuzey sınır hattı noktasında uzlaşmaya varan Rus ve İngiliz taraflarının barış süreci içerisinde olması İngilizlerin, Hive Hanı’nın ittifak talebini geri çevirmesine zemin hazırladı. Bu çalışmada, Muhammed Rahim Bahadır Han’ın elçisi Emînuddin Bey’in Afgan Emiri Şîr Ali Han ve İngiliz Hindistan Genel Valisi Lord Northbrook’la yaptığı görüşmeler ve bu görüşmelerin neticesinin Hive’nin Rusya tarafından 1873 yılında işgal edilmesi üzerindeki etkisi incelenmektedir.}, number={54}, publisher={Kültür Ocağı Vakfı}