TY  - JOUR
T1  - MUSTAFA CHOKAYEV’S VISION OF TURKIC UNITY AND ITS MODERN RESONANCE IN THE ORGANIZATION OF TURKIC STATES
TT  - MUSTAFA ÇOKAY’IN TÜRK BİRLİĞİ VİZYONU VE BUNUN TÜRK DEVLETLERİ TEŞKİLATI’NDAKİ ÇAĞDAŞ YANSIMALARI
AU  - Kara, Abdulvahap
PY  - 2025
DA  - June
Y2  - 2025
JF  - Avrasya Dosyası
PB  - Avrasya Bir Vakfı
WT  - DergiPark
SN  - 1302-5678
SP  - 85
EP  - 103
VL  - 16
IS  - 1
LA  - en
AB  - This article examines the intellectual and historical foundations of Mustafa Chokayev’s vision of unity in the Turkic world, formulated in the 1920s, and analyzes how these ideas resonate with current interstate cooperation among independent Turkic republics. Chokayev’s approach is grounded in common language, cultural affinity, and shared historical consciousness. His model, based on voluntarism, equality, and strategic realism, offers a pluralist and pragmatic alternative to ethnonationalist Pan-Turkist ideologies. First, the study contextualizes Chokayev’s political experience in Turkestan before 1921 and his exile years in Europe, highlighting his publishing activities and his efforts to promote Turkestan’s cause in the international arena. It then draws parallels between his ideas and the institutional practices of the Organization of Turkic States (OTS), particularly in the areas of education, alphabet reform, cultural cooperation, and economic integration. The article argues that the OTS embodies a modern continuation of Chokayev’s principles and vision. Consequently, Chokayev emerges not merely as a historical figure, but as a strategic thinker whose legacy continues to shape the evolving political and cultural landscape of the Turkic world today.
KW  - Mustafa Chokayev
KW  - Turkic World
KW  - Idea of Unity
KW  - Organization of Turkic States
KW  - Historical Continuity
N2  - Bu makale, Mustafa Çokay’ın 1920’lerde şekillendirdiği Türk dünyasında birlik vizyonunun entelektüel ve tarihsel temellerini incelemekte ve bu fikirlerin günümüzde bağımsız Türk cumhuriyetleri arasındaki devletlerarası iş birliğiyle nasıl örtüştüğünü analiz etmektedir. Çokay’ın yaklaşımı, ortak dil, kültürel yakınlık ve paylaşılan tarih bilinci üzerine kuruludur. Onun gönüllülük, eşitlik ve stratejik gerçekçilik esasına dayanan modeli, etnik-milliyetçi Pantürkist ideolojilere karşı çoğulcu ve pragmatik bir alternatif sunar. Çalışmada öncelikle 1921 öncesi Türkistan’daki siyasi tecrübesi ile Avrupa’daki sürgün yılları bağlamında Çokay’ın yayın faaliyetleri ve Türkistan davasını uluslararası alanda tanıtma çabaları ele alınmaktadır. Ardından, onun fikirleri ile Türk Devletleri Teşkilatı’nın (TDT) eğitim, alfabe reformu, kültürel iş birliği ve ekonomik entegrasyon gibi alanlardaki kurumsal uygulamaları arasında paralellikler kurulmaktadır. Makale, TDT’nin Çokay’ın ilke ve vizyonunun çağdaş bir devamı niteliğinde olduğunu ileri sürmektedir. Sonuç olarak, Çokay yalnızca tarihî bir şahsiyet değil, aynı zamanda Türk dünyasının değişen siyasi ve kültürel manzarasını bugün de etkilemeye devam eden stratejik bir düşünür olarak öne çıkmaktadır.
CR  - Referans1 Andican, A. (2022). Türkistan Milli Birlik Hareketi ve Polonya Prometeizmi (1926-1940). In C. Selvi (Ed.), Türkbilimde Arayışlar (pp. 30–108). Kutlu Yayınevi, Istanbul.
CR  - Referans2 Andican, A. A. (2003). Cedidizm’den Bağımsızlığa Hariçte Türkistan Mücadelesi (1. bsk). Emre Yayınları, Istanbul.
CR  - Referans3 Chokayev, M. (2024). The Policy of the Soviet Union Towards Turkic World (Selected Articles in French) (Abdulvahap Kara, Ed.). Dogu Kutuphanesi, Istanbul.
CR  - Referans4 Çinar, Y., & Uzun, Y. U. (2023). Köklü Geçmişten Güçlü Geleceğe Türk Devletleri Teşkilatı: Küresel Ekonomik-Siyasal Potansiyeli ve Teşkilatın Geleceğine Dair Öngörüler. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12 (Özel Sayı), pp. 141-156. https://doi.org/10.33206/mjss.1296831
CR  - Referans5 Copeaux, É. (1993). Le Mouvement “Prométhéen”. CEMOTI, 16(1), 9–46. https://doi.org/10.3406/cemot.1993.1050
CR  - Referans5 Esmagambetov, K. (2012a). Mustafa Şoqay Şıgarmalarının Tolıq Jıynagı (Vol. 3). Daik-Press, Almaty.
CR  - Referans5 Esmagambetov, K. (2012b). Mustafa Şoqay Şıgarmalarının Tolıq Jıynagı Jiynaqqa Kirispe. Kürespen Ötken Ömir (Vol. 1). Daik-Press, Almaty.
CR  - Referans6 Esmagambetov, K. (2013a). Mustafa Şoqay Şıgarmalarının Tolıq Jıynagı (Vol. 6). Daik-Press, Almaty.
CR  - Referans7 Esmagambetov, K. (Ed.). (2013b). Mustafa Şoqay Şıgarmalarının Tolıq Jıynagı (Vol. 7). Daĭk-Press, Almaty.
CR  - Referans8 Esmagambetov, K. (Ed.). (2014). Mustafa Şoqay Şıgarmalarının Tolıq Jıynagı (Vol. 11). Daik-Press, Almaty.
CR  - Referans9 İşbirliği Alanları Detay. (n.d.). Türk Devletleri Teşkilatı. Retrieved April 16, 2025, from https://www.turkicstates.org/tr/isbirligi-alanlari-detay/2-ekonomik-isbirligi
CR  - Referans10 Kara, A. (2013). Mustafa Tchokaï, Une Vie Pour l’indépendance du Kazakhstan. L’Harmattan, Paris.
CR  - Referans11 Kaya, E. (2024). Orta Koridor’un Dünya Politikasında ve Avrasya’da Artan Önemi. Düşünce Dünyasında Türkiz, Sayı 1, Nisan 2024, pp. 9-35, https://doi.org/10.59281/turkiz.1458292
CR  - Referans12 Libera, P. (2013). II Rzeczpospolita Wobec Ruchu Prometejskiego (Vol. 4), Warsaw.
CR  - Referans13 Mustafa Chokayev. (1931a). Bir Gılmıy Ötirikke Qarsı (Qoqan Avtonomiyasına 14 Jıl Toluvına Oray). Yaş Türkistan, 25, 4–11.
CR  - Referans14 Mustafa Chokayev. (1931b). “Sovyet Orta Asya Federasyonu”den “Milli Müttehid Türkistan Devleti”ge. Yaş Türkistan, 16, 4–9.
CR  - Referans15 Mustafa Chokayev. (1932a). Cephemizi Birleştiriş Hakkında. Yaş Türkistan, 31, 6–10.
CR  - Referans16 Mustafa Chokayev. (1932b). Türkistan Türklügü. Yaş Türkistan, 32, 1–5.
Organization Of Turkic States Strategy For “2022-2026.” (No Date Specified). Türk Devletleri Teşkilatı / Organisation of Turkic States, (No Place).
CR  - Referans17 Togan, A. Z. V. (1969). Hatıralar Türkistan ve Diğer Müslüman Doğu Türklerinin Milli Varlık ve Kültür Mücadeleleri, Istanbul.
CR  - Referans18 Togan, A. Z. V. (1981). Bugünkü Türkili (Türkistan) ve Yakın Tarihi (2.bsk). Enderun Kitabevi, Istanbul.
Türk Dünyası 2040 Vizyonu. (No Date Specified). Türk Devletleri Teşkilatı / Organisation of Turkic States, (No Place).
CR  - Referans19 Yorulmaz, O. (2016). Alaş Orda Hareketi. Belleten, 80 (289), pp. 939-976. https://doi.org/10.37879/belleten.2016.939
UR  - https://dergipark.org.tr/tr/pub/avrasyadosyasi/issue//1679005
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/4785688
ER  -