@article{article_1680085, title={Kültür ve Ekonomi Sarkacında Yeni Toplumsal Hareketler: Sarı Yelekliler ve Gezi Parkı Vakaları}, journal={Mülkiye Dergisi}, volume={49}, pages={422–463}, year={2025}, DOI={10.25064/mulkiye.1680085}, author={Yılmaz Sönmez, Beyza and Aybudak, Utku}, keywords={Yeni Toplumsal Hareketler, Sarı Yelekliler, Gezi Parkı, Neoliberalizm, Toplumsal Temsil Krizi}, abstract={Bu çalışma, Fransa’daki Sarı Yelekliler hareketi ile Türkiye’deki Gezi Parkı eylemlerini Yeni Toplumsal Hareketler (YTH) teorisi çerçevesinde karşılaştırmalı olarak ele almaktadır. Çalışmanın temel amacı, bu iki toplumsal hareketin neden farklı talepler etrafında örgütlendiğini kültür ve ekonomi sarkacı üzerinden açıklamaktır. Sarı Yelekliler, neoliberal politikaların yol açtığı ekonomik eşitsizliklere, vergi adaletsizliklerine ve sosyal devletin zayıflamasına karşı güçlü bir tepki olarak ortaya çıkarken; Gezi Parkı eylemleri daha çok yaşam tarzına, kentsel mekâna ve kimlik temelli taleplere dayalı bir mobilizasyon süreciyle şekillenmiştir. Çalışmada bu farklılaşmanın kökenleri üç bağlamda incelenmektedir: Ulusal kimliğin inşa süreçleri, kapitalist sistem içerisindeki konumlanma ve prekaryalaşma deneyimleri ile toplumsal yapıdaki iktidar ilişkilerinin dağılımı. Ulusal kimliğin inşası, kolektif aidiyetlerin yönünü belirlerken; kapitalist sistemdeki konum ekonomik beklentileri ve kırılganlıkları şekillendirmekte, iktidar dağılımı ise toplumsal taleplerin ifade biçimlerini doğrudan etkilemektedir. Fransa’daki hareket, sınıfsal temelli ekonomik kaygıları daha açık biçimde görünür kılarken; Türkiye’deki hareket kültürel ve siyasal temsil krizine odaklanmıştır. Bu durum, neoliberal krizin her iki ülkede farklı tarihsel-sosyolojik dinamikler aracılığıyla deneyimlendiğini göstermektedir. Analiz, Yeni Toplumsal Hareketler teorisinin yalnızca kimlik ve kültürel temsiliyet boyutuyla değil, aynı zamanda ekonomi-politik bağlamla birlikte değerlendirilmesi gerektiğini ortaya koymaktadır. Biçimsel açıdan YTH kapsamına giren bu hareketler, içerik açısından birbirinden ayrışmakta; Sarı Yelekliler ekonomik adalet talebini öne çıkarırken, Gezi Parkı eylemleri daha çok özgürlük, yaşam tarzı ve demokratik temsil eksenli bir direniş olarak şekillenmektedir. Bu farklılaşmanın karşılaştırmalı bir perspektifle analizi, toplumsal hareketlerin günümüzde nasıl çeşitlendiğini ve neoliberal krizin farklı coğrafyalarda hangi taleplerle ifadesini bulduğunu daha iyi kavramamıza olanak sağlamaktadır. Sonuç olarak, her iki hareket de neoliberalizmin yarattığı temsil ve eşitsizlik krizinin yansımalarıdır; ancak taleplerin içeriği, yerel tarihsel koşullar ve toplumsal yapıların özgünlükleri tarafından belirlenmektedir. Bu çalışma, YTH teorisini kültürel ve ekonomik boyutları birlikte dikkate alan bir bakış açısıyla geliştirmeyi amaçlamakta ve toplumsal hareketliliğin anlaşılmasına katkı sunmaktadır.}, number={3}, publisher={Mülkiyeliler Birliği Genel Merkezi}