@article{article_1680730, title={Farklı Oranlarda Gözeneklilik ve Olivin Serpantinleşmesi İçeren Bazaltlarda Zayıflık Seviyesini Gösteren Korelasyonların Araştırılması}, journal={Jeoloji Mühendisliği Dergisi}, volume={49}, pages={121–136}, year={2025}, DOI={10.24232/jmd.1680730}, author={Karaman, Kadir and Kolaylı, Hasan}, keywords={Bazalt, doygun ve kuru durum, jeomekanik özellikler, olivin serpantinleşmesi}, abstract={Jeoteknik projelerde kayaçların jeomekanik özelliklerinin mikro yapıları ve alterasyon koşulları açısından değişimlerini anlamak, kaya mühendisliğinin (tüneller, şevler, madencilik vb.) güvenliğini ve uzun vadeli sürdürülebilirliğini sağlamak için çok önemlidir. Ayrıca, su içeriği kaya malzemelerinin jeomekanik özelliklerini büyük ölçüde etkileyebilmektedir. Bu nedenle, jeoteknik projelerde kullanılan kayaçların jeomekanik özelliklerindeki su içeriğine bağlı değişimlerin iyi analiz edilmesi gereklidir. Bu çalışmada, bazaltların jeomekanik özelliklerinin (tek eksenli basınç dayanımı (UCS), ultrasonik ses hızı (UPV), dolaylı çekme dayanımı (BTS) ve görünür gözeneklilik (n)) doygun ve kuru koşullardaki ilişkileri incelenmiştir. İlave olarak, kayaçların zayıflık seviyelerini ortaya koyan bazı korelasyonlar (örn. UPV/UCS ve BTS/n) ve doygun ile kuru durumdaki değerler arasındaki yüzdesel farkın alterasyon dereceleri ve gözeneklilik gibi parametrelerle olan bağlantısı da çalışılmıştır. Çalışmada birbirine komşu olan 3 sahadan 8 adet litolojik ve mineralojik açıdan yaklaşık aynı olan bazaltlar alınmış ve alterasyon zonlarına göre üç sınıfa (A1, M2 ve M3) ayrılmıştır. Mineralojik petrografik incelemeler olivinin serpantinleşmesinin A1 bazaltları için en düşük %5 olduğunu M3 bazaltları için ise en yüksek %80 civarında olduğunu göstermiştir. Serpantinleşme ve gözeneklilik değerlerinin bazaltların jeomekanik özellikleriyle yüksek düzeyde ilişkili olduğu belirlenmiştir. Bazaltlarda serpantinleşme ve gözeneklilik arttıkça, doygun ve kuru UCS, BTS ve UPV farkları da artmıştır. Ayrıca, bazaltlarda kayaç zayıflığını yansıtan serpantinleşme ve gözeneklilik değerleri arttıkça UPV/UCS oranında artma, BTS/n oranında ise azalma gözlenmiştir.}, number={1}, publisher={TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası}