@article{article_1681671, title={Van Bahçesaray’da Mimari Özellikleriyle Az Tanınan Saint Georges Manastırı (Pouthkouvank – Sarivank – Horozvank - Dira Han)}, journal={Van İnsani ve Sosyal Bilimler Dergisi}, pages={69–98}, year={2025}, DOI={10.62068/visbid.1681671}, author={Karaca, Yalçın}, keywords={Van, Hıristiyan dini mimarisi, manastır, kilise, jamatun}, abstract={Van Gölü Havzası jeostratejik ve jeopolitik konumu nedeniyle ilk çağlardan beri birçok farklı medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Tarihi ve kültürel miras açısından çok zengindir. Farklı Türk ve İslam devletlerinin bölgede oluşturdukları mimari eserlerin yanı sıra Hıristiyanlara ait birçok manastır ve kilise bulunmaktadır. Manastırlar şehir yaşamından uzakta dünya ile ilişkisini kesmiş dinsel toplulukların inzivaya çekildikleri yerlerdir. Bünyelerinde farklı amaçlarla kullanılan çok sayıda yapı bulunur. Araştırmanın amacı çok az tanınan bu manastırı bilimsel metotlarla inceleyerek bilim dünyasına tanıtmak ve bölge turizmine kazandırmaktır. Diğer amaç ise terminolojide az bilinen ve terim olarak kilise evi anlamına gelen jamatun yapılarının anlatılmasıdır. Bu yapılar diger Hıristiyan dini mimarilerinde bulunmayıp Ermeni mimarisine özgüdür. XII. yy. sonundan itibaren yaygın bir şekilde inşa edilmeye başlanmıştır. Genellikle manastır kiliselerinin batı cephelerine sonradan eklenmişlerdir. Çoğunlukla kiliselerden daha büyük mekanlara sahiptirler. Kiliselere geçiş özelliği gösteren jamatunlar yarı dini yarı sivil işlevli mekanlardır. Bu alandaki çalışmaların az sayıda ve yetersiz olması ele aldığımız konunun önemini artırmaktadır. Van’da tarafımızca çok sayıda saha çalışması gerçekleştirilmiştir. Bunlardan biride Bahçesaray ilçesindeki Saint Georges Manastırı’dır. Sahada öncelikle gözlem yapılmıştır. Yapıların hassas ölçümleri alınarak fotoğraflarla belgelenmiştir. Elde edilen bilgiler doğrultusunda mimari eserlerin plan çizimleri yapılarak güncel durumları ortaya çıkarılmıştır. Önemli bulgulara ulaşılmıştır. Kompleks; bir kilise, jamatun ve şapelden oluşmaktadır. Kilise tek neflidir ve oldukça fazla sayıda örneği vardır. Buna karşın jamatun yapısı plan tipi itibariyle üst örtüsü iki serbest destek tarafından taşınan jamatunların ülkemizdeki tespit edebildiğimiz tek örneğidir. Ayrıca 1970 li yıllarda üst örtüsü ile birlikte ayakta olan ve yöre insanı tarafından sivil amaçlarla kullanılan yapılar zamanla işlevselliğini kaybetmiştir. Bu nedenle günümüze gelen yapıların üst örtü ve duvarlarında doğal tahribat sonucu yıkılmalar olduğu gözlenmiştir. Çalışmamız bölgede oluşan mimari gelişimin ve kültürler arasındaki etkileşimin aydınlatılması açısından fayda sağlayacaktır.}, number={9}, publisher={Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi}