@article{article_1681672, title={Yapay Zeka ile Tarihi Çevrede Mekan Dizimi: Uşak Geleneksel Konutlarının Tipolojik Sınıflandırılması}, journal={Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi Part C: Tasarım ve Teknoloji}, volume={13}, pages={1002–1018}, year={2025}, DOI={10.29109/gujsc.1681672}, author={Güvlü Erhan, Gizem and Şimşek Tolacı, Seda}, keywords={Mekan Dizim, Yapay Zeka, Makine Öğrenmesi, Uşak Geleneksel Konutları}, abstract={Kültürel miras niteliği taşıyan geleneksel konutlar, yalnızca fiziksel yapıları değil barındırdıkları mekan-insan ilişkileri bakımından korunması gereken, kültürel normların yansıtıcısı görevini üstlenen ögelerdir. Bu ilişkilerin bilimsel biçimde çözümlenebilmesi için mekânsal örgütlenme mantığının çağdaş yöntemler ile detaylı bir şekilde analiz edilmesi gerekmektedir. Bu çalışmada mekansal kurgunun sayısal kimliğini ortaya çıkaran ve mekandaki sosyal mantığı nicel olarak analiz etmemizi sağlayan ‘mekan dizimi’ yöntemi ile topluluklar arasındaki kültürel farklılıklara göre şekillenen mekânsal kurgular ‘yapay zeka algoritmaları’ ile bütünleştirilerek incelenmiştir. Geleneksel Türk konutlarındaki kültürün mekânsal yansımasının ortaya koyulabilmesi için mekan dizim teorisi ile yapay zekanın sınıflandırma gücünü birleştirmek amaçlanmıştır. Çalışmada geleneksel Uşak evlerinden seçilen 12 konutun morfolojik analizleri yapılarak mekânsal ilişkileri ortaya konulmuştur. Elde edilen derinlik, entegrasyon, bağlanırlık gibi metrikler Python diliyle işlenerek yapay zekâ destekli sınıflandırma modeli oluşturulmuştur. Denetimli öğrenme yaklaşımına dayalı XGBoost algoritması kullanılarak tipoloji tahminleri gerçekleştirilmiştir. Bulgular, geleneksel konutların mekânsal yapısının yapay öğrenme sistemleri tarafından başarılı şekilde ayrıştırılabildiğini göstermektedir. Bu yöntem, kültürel mirasın dijital analizine yönelik yeni bir metodolojik yaklaşım sunmaktadır.}, number={3}, publisher={Gazi Üniversitesi}