@article{article_1684395, title={TÜRK KÜLTÜRÜNDE İNSAN-NESNE İLİŞKİSİ BAĞLAMINDA KAZAN - II}, journal={HUMANITAS - Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi}, volume={13}, pages={403–426}, year={2025}, DOI={10.20304/humanitas.1684395}, author={Yaman, Sinan}, keywords={Kazan, Nesne, Seyirlik türler, Söylemelik türler, Türk halk kültürü}, abstract={Nesneler, insanoğlu tarafından üretilen ve çeşitli şekillerde kullanılan araçlardır. Nesnelerin ilk üretildiği andan itibaren geçen süreçte, çeşitli sembolik anlamlar yüklendiği, yeni işlevler kazanarak farklı kullanımlara kavuştuğu görülmektedir. Bu durum, nesneleri basit araçlar olmanın ötesine taşımış, toplumların dünya görüşünü yansıtan birer unsur hâline getirmiştir. Kazan, Türk halk kültüründe önemli bir nesnedir. Bu nesneyi önemli kılan unsur, nesnenin insan-nesne-toplum etkileşimindeki gelişimi, kazandığı sembolik anlam ve işlevlerdir. Bu çalışmada, Türk toplumunun nesneyle kurduğu ilişkinin tespit edilmesinde “kazan” sözcüğü seçilmiştir. Çalışmada, öncelikle köy seyirlik oyunu, Karagöz, orta oyunu, meddah, kukla gibi seyirlik türler ile türkü, mâni, ninni ve ağıt gibi söylemelik türler hakkında bilgi verilmiştir. Türk kültüründe sıklıkla rastlanılan kazan nesnesi, seyirlik ile söylemelik türlerde yer alma şekli, ayırıcı renkleri, fiziksel özellikleri, sahip olduğu özel kullanımları, kişileştirme, cezalandırma, sahip olduğu/kazandığı nitelikler ve taşıdığı diğer ayırt edici özelliklerine göre tasnif edilmiştir. Elde edilen verilere göre, kazan nesnesinin Türk halk edebiyatının seyirlik ile söylemelik türlerinde çeşitli kullanımları bulunduğu, özel ve sembolik anlamlar kazandığı ve bu yönüyle de toplum yaşamında önemli işlevlere sahip bir nesne olduğu tespit edilmiştir. Kazan nesnesinin kültüründeki yeri göz önüne alındığında, bu nesnenin incelenen türlerde, “benlik ve yaratım simgesi”, “statü simgesi” ve “toplumsal bütünleşme/farklılaşma simgesi” olarak görüldüğü belirlenmiştir. Böylece nesnenin eski Türk topluluklarından itibaren bir kültürel sürekliliğe sahip olduğu belirlenmiştir. Yapılan bu çalışmayla, kazan nesnesi üzerinden insan-nesne arasındaki ilişki ve bu ilişkinin Türk dünya görüşündeki yansıması ortaya konulmaya çalışılmıştır.}, number={26}, publisher={Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi}