@article{article_1685648, title={Medenî Usûl Hukukunda Sosyal Devlet İlkesinin Yansımaları}, journal={Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi}, volume={74}, pages={905–938}, year={2025}, DOI={10.33629/auhfd.1685648}, author={Dırenisa, Efe}, keywords={Sosyal usûl hukuku anlayışı, Usûl hukuku, Maddî hukuk, Kendiliğinden araştırma ilkesi, Hakkaniyete uygun yargılama}, abstract={İlk defa Avusturyalı ünlü hukukçu Franz Klein’ın öncülüğünde, 1895 tarihli Avusturya Medenî Usûl Kanunu’yla normatif temele kavuşan ve yargılamada hâkimin aktif role sahip olması gerektiğini savunan sosyal usûl hukuku anlayışı, değişen zaman ve ihtiyaçlarla birlikte diğer devletlerin kanunlarına da girmiştir. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda (HMK) da bu anlayışın yansımaları mevcuttur. Hukuk Muhakemeleri Kanunu’ndaki bazı ilkeler ise bu anlayışı zayıflattığı gerekçesiyle eleştiri konusu olmuştur. Ancak Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun farklı düzenlemeleri ile ilkeleri, bunların amaçları ve istisnalarıyla bir bütün olarak değerlendirildiğinde, sosyal usûl hukuku anlayışının Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun çeşitli hükümlerinde kabul edilmiş olduğu görülmektedir. Bu çalışmada öncelikle sosyal usûl hukuku anlayışının ortaya çıkışı ve gelişimi ele alınacak, sonrasında bu anlayışın usûl hukuku ile maddî hukuka bazı yansımalarına değinilecektir. Bu kapsamda öncelik medenî yargıdaki düzenlemelere yer verilecek; özellikle Hukuk Muhakemeleri Kanunu’ndaki yargılama ilkelerinin sosyal usûl hukuku anlayışıyla bağlantısı irdelenecek ve bu anlayışın ispat hukuku alanındaki etkisi incelenecektir. Yeri geldikçe hukukumuzun farklı alanlarına ilişkin sosyal usûl hukuku anlayışıyla uyumlu düzenlemelere temas edilecektir.}, number={2}, publisher={Ankara Üniversitesi}