@article{article_1686171, title={Deizm Üzerine Felsefi Bir İnceleme}, journal={Kaygı. Bursa Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi}, volume={24}, pages={784–807}, year={2025}, DOI={10.20981/kaygi.1686171}, author={Güzeloğlu, Dr. Tuğşat and Karadeniz, Muhammed Usame}, keywords={Deizm, Bilim, Felsefe, Din, Akıl.}, abstract={Bu çalışma, deizmin Tanrı tasavvuru, teistik dinlerden ayrışma noktaları, bilimle kurduğu ilişki ve felsefi temelleri çerçevesinde kapsamlı bir değerlendirme sunmaktadır. Deizm, Tanrı’nın varlığını akıl yoluyla kabul eden ancak bu Tanrı’ya vahiy, mucize ve sürekli müdahale gibi nitelikler atfetmeyen bir anlayış olarak konumlanır. Tanrı evrenin yaratıcısıdır, fakat yaratım eyleminin ardından evrene müdahale etmez; bu durum, evrensel düzenin sürekliliği ve insan özgürlüğünün korunması açısından merkezi bir ilke olarak savunulur. Çalışma, deizmin tarihsel arka planını incelerken Hristiyan dogmatizmine karşı bir tepki olarak yükselişini, Aydınlanma, Rönesans ve Reform hareketleriyle etkileşimini ele alır. Bu süreçte Newtoncu mekanik evren modeli, Kopernik devrimi, Galileo ve Bacon’un bilimsel katkıları, deist düşüncenin bilimle uyumlu bir din anlayışı geliştirmesine zemin hazırlar. Deizm, bilim ve din çatışmasına çözüm getiren bir pozisyon olarak, Tanrı’nın yaratıcı fakat müdahalesiz bir ilke olduğunu savunur. Felsefi olarak, deizmin metafizik ve epistemolojik temelleri, Parmenides’in değişmeyen varlık anlayışı, Aristoteles’in ilk hareket ettiricisi, Leibniz’in optimum düzen görüşü gibi klasik figürlerle ilişkilendirilir. Ayrıca çağdaş felsefede, Swinburne ve Davies gibi düşünürler aracılığıyla, Tanrı’nın doğa yasalarıyla uyumlu bir yaratıcı olarak tasavvur edilmesi tartışılmaya devam etmektedir. Bu bağlamda deizm, akıl ve doğa üzerinden Tanrı’ya ulaşmaya çalışan, vahiy ve dogmaları reddeden, bilimsel yöntemle çatışmayan bir inanç sistemi olarak tanımlanır.}, number={2}, publisher={Bursa Uludağ Üniversitesi}