@article{article_1686291, title={BULGAR EKSARHLIĞININ KONTROL VE İDARESİNDEKİ BULGAR OKULLARININ GELİŞİMİ (1895-1896 EĞİTİM VE ÖĞRETİM YILI)}, journal={Uluslararası Toplumsal Bilimler Dergisi}, volume={9}, pages={80–111}, year={2025}, author={Hasanoğlu, Ergün}, keywords={Osmanlı Devleti, Bulgar Eksarhlığı, Makedonya, Edirne, İstanbul.}, abstract={Bu çalışma Bulgar Eksarhlığının gözetim ve idaresinde bulunan Makedonya (Vilâyât-ı Selâse), Edirne-Trakya ve İstanbul’daki Bulgar okullarının 1895-1896 eğitim ve öğretim yılındaki sayısal durumunu veriler ışığında sunmayı hedeflemektedir. Bu eğitim ve öğretim yılının seçilme sebebi 11 Mart 1870 tarihinde kurulmasına karar verilen Bulgar Eksarhlığının 25. yılına denk gelmesidir. Bu çalışmada Bulgar okullarının yayılımı 1895-1896 eğitim ve öğretim yılı öncesine ait verilerle karşılaştırma yapılarak gösterilmektedir. Böylece çeyrek asrı tamamlayan Osmanlı Devleti’ne tabi bir dinî kurumun kontrolü altındaki Bulgar eğitiminin nicelik bakımından gelişimi açıkça görülebilecektir. Bulgar Eksarhlığının biri din, diğeri modern eğitim olmak üzere iki ana politikası vardır. Osmanlı Devleti topraklarında yaşayan Bulgarların eğitimi Bulgar Eksarhlığının yetkisi dâhilindedir. Bu eğitim genel itibarıyla ilkokul, sınıflı okul, ruhani, lise, pedagojik, mesleki şeklindeki okul statülerinde yapılmaktadır. Bu okullardan başka eğitim veren okullar da vardır. Bulgar Eksarhlığına bağlı bulunan ve 500 hanenin üzerindeki her köy ve kasabada birer ilkokul mevcuttur.
Bu makalenin konusu olup Bulgar okullarına ilişkin Bulgar Eksarhlığı tarafından yapılan saha araştırmaları neticesinde hazırlanan istatistiki veriler kitap veya gazete aracılığıyla basılmıştır. Bu çalışmanın iki ana kaynağı vardır. İlki Bulgar Eksarhlığının sözcüsü niteliğindeki Novini gazetesidir. Diğeri ise Bulgar İstatistik Kurumunun yayımladığı çalışmalardır. Okul, öğrenci ve öğretmen sayısını gösteren bu verilerin bilhassa İstanbul merkezli Novini gazetesinde yayımlanmasının iki temel amacı olduğu söylenebilir. Bunlardan biri eğitim konusu üzerinden net bir mesaj verilerek Bulgarların yararına olabilecek bir kamuoyunun oluşturulmak istenmesidir. Ötekisi ise dönem itibarıyla Makedonya ve Edirne-Trakya’da yoğunlaşan milliyetçiliği Bulgarlar lehine destekleme arzusudur.}, number={2}, publisher={Sadık Hacı}