TY  - JOUR
T1  - Ali Teoman’ın Konstantiniyye Üçlemesi’nde Gerçeküstü ve Yeraltı
TT  - The Surreal and the Underground in Ali Teoman’s The Triology of Konstantiniyye
AU  - Özkan, Ahmet Ferhat
PY  - 2025
DA  - May
Y2  - 2025
DO  - 10.22559/folklor.4891
JF  - Folklor/Edebiyat
JO  - folk/ed
PB  - Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 1300-7491
SP  - 433
EP  - 454
VL  - 31
IS  - 122
LA  - tr
AB  - Ali Teoman’ın (1962-2011) Uykuda Çocuk Ölümleri (2002), Karadelik Güncesi(2007), Gecenin Atları (2011) adlı romanlarından oluşan Konstantiniyye Üçlemesi;metinlerarası niteliği, dil kullanımı ve hayal gücünün derinliğiyle katmanlı bir yapıyasahiptir. Üçlemenin her cildinde başkarakterler ve olay örgüsü değişir fakat üç romanda iki ortak niteliği paylaşır: Bunlardan ilki, rüya ve gerçekliğin birbirine kaynaştığıgerçeküstücü düzlem; ikincisi ise mekânların yeraltındaki konumudur. Konstantiniyye Üçlemesi’nin birbirini destekleyen bu iki niteliği, kurgunun diğer unsurlarıyla birleşerek bilinci özgürleştirmeyi amaçlayan gerçeküstücülüğün ön kabulleriyle örtüşenbir kurgu dinamiği oluşturur. Bu nedenle tasnifi ve tanımı zor olan bu romanlardakiyeraltı mekânlarının çözümlenmesi, romanların gerçeküstücü niteliklerinin belirginleşmesi bakımından faydalı sonuçlar üretmeye elverişlidir. Bu sonuçlara ulaşmakamacıyla her biri oldukça hacimli romanlardaki mekânların dökümünü sunmak yerine metinlerdeki mekânlar barındığı nesneler ve zamansallığıyla birlikte incelenmiştir. Nitekim gerçeküstücülük, rüya ve gerçekliğin kaynaştığı “harikulade”ye ulaşmak ister. Psikiyatri literatüründeki “tekinsiz”in sürrealist karşılığı olan bu kavram,kendisini en çok romantik harabelerde ve modern mankenlerde gösterir. Üçlemeninyer altındaki romantik harabelerinin ve gerçeküstücü nesnelerinin çözümlenmesi,kurgunun gerçeküstücülükle kesişimini belirginleştirmektedir. Bu çalışma, gerçeküstücü teknik ve kavramlar ışığında roman türünde de önemli eserler veren ilk sürrealistlerin edebî metinlerinden ve kuramsal yazılarından yararlanarak KonstantiniyyeÜçlemesi’nde kurgunun yeraltına inişini, bilincin özgürleşmesini ve gerçekliğin kazandığı yeni düzlemi belirginleştiren sonuçlara ulaşmaktadır.
KW  - Ali Teoman
KW  - Konstantiniyye Üçlemesi
KW  - gerçeküstücülük
KW  - mekân
KW  - harikulade
N2  - The Trilogy of Konstantiniyye (1962-2011) comprises three novels titled UykudaÇocuk Ölümleri (Deaths of Children in Sleep, 2002), Karadelik Güncesi (BlackHole Diary, 2007), and Gecenin Atları (Horses of the Night, 2011). It featuresa complex structure characterized by intertextuality, innovative language,and profound imagination. Each volume of the trilogy features distinct maincharacters and evolving plots; nonetheless, all three novels possess two sharedcharacteristics: Surrealist realm where dream and reality synthesize, and theirsettings situated underground. The two mutually reinforcing aspects of The Trilogyof Konstantiniyye, along with other fictional elements, create a pattern that alignswith the fundamental principles and artistic techniques of surrealism to emancipateconsciousness. Consequently, examining the subterranean places in these books,whose classification and characterization are contentious, yields valuableinsights into elucidating the surrealist attributes of these works. To achieve theseconclusions, rather than providing a detailed analysis of the extensive spaces in thebooks, the underground spaces were analyzed in conjunction with the items theycontained and their historical context. Surrealism seeks to attain the “marvelous”at the intersection of dream and reality. This notion, analogous to “uncanny” inpsychoanalytic discourse, is most prominently manifested in romantic ruins andmodern mannequins. The examination of the underground romantic ruins andsurreal artifacts of the trilogy elucidates the convergence of the fiction with surrealisttechniques. This study aims to clarify the path of fiction into the underground, theliberation of consciousness, and the surrealist domain created in The Trilogy ofKonstantiniyye, by employing surrealist techniques and concepts, drawing on bothliterary texts and theoretical writings from surrealists who have made substantialcontributions to the novel genre.
CR  - Aragon, L. (2017). Paris köylüsü (A. Erkay, Çev.) YKY.
CR  - Aspley, K. (2010). Historical dictionary of surrealism. Scarecrow.
CR  - Atamert, B. (2019). Roman içinde roman: Uykuda çocuk ölümleri. Yazı, Yazgı, Yaşamak içinde (s.
113-119) YKY.
CR  - Bachelard, G. (2014). Mekânın poetikası (A. Tümertekin, Çev.) İthaki.
CR  - Baldick, C. (2008). The Oxford dictionary of literary terms. Oxford University.
CR  - Batur, E. (2003). 70. Yılında gerçeküstücülük. E/Babil Yazıları içinde (s. 106-108) YKY.
CR  - Bayrak Ghofoorian, A. (2017). Ali Teoman’ın hayatı ve eserleri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]
Pamukkale Üniversitesi.
CR  - Benjamin, W. (2012). Gerçeküstücülük: Avrupalı aydının son fotoğrafı. N. Gürbilek ve S. Yücesoy
(Ed.) Son Bakışta Aşk içinde (s. 155-168) Metis.
CR  - Benjamin, W. (2014). Pasajlar (A. Cemal, Çev.) YKY.
CR  - Breton, A. (2009). Sürrealist manifestolar (Y. S. Kafa, A. Günebakanlı, & A. Güngör, Çev.) Altıkırkbeş.
CR  - Breton, A. (2019). Nadja (İ. Birkan, Çev.) Jaguar.
CR  - Çalışkan, C., Duman, D., & Paşaoğlu, M. (2019). At sineği olmak iyidir. İçinde Yazı, Yazgı, Yaşamak
(s. 85-95) YKY.
CR  - Demir, S. B. (2012). Buluntu nesnede işlevsel kodların değişimi ve yorumlanması [Yayımlanmamış
yüksek lisans tezi] Hacettepe Üniversitesi.
CR  - Duplessis, Y. (1987). Gerçeküstücülük (İsmail Yerguz & Esen Çamurdan, Çev.) İletişim.
CR  - Duplessis, Y. (2013[1981]). Dadaizm. Türk Dili, XLII(349), 256-257.
CR  - Foster, H. (2011). Zoraki güzellik (Ş. Kaptan, Çev.) Ayrıntı.
CR  - Freud, S. (2019). Tekinsizlik üzerine. Hakan Şahin (Çev.) Tekinsizliğin psikolojisi üzerine ve tekinsizlik Üzerine içinde (s. 31-76) Laputa.
CR  - Gauss, C. E. (1943). The theoretical backgrounds of surrealism. The Journal of Aesthetics and Art
Criticism, 2(8), 37-44. https://doi.org/10.2307/425943
CR  - Hilâv, S., Ertem, E., & Kutlar, O. (1962). Gerçeküstücülük (Surréalism) de Yayınevi.
CR  - Hoog, A. (1951). The surrealist novel. Yale French Studies, 8, 17-25. https://doi.org/10.2307/2929128
CR  - Hopkins, D. (2020). Dada ve gerçeküstücülük (S. K. Angı, Çev.) Dost.
CR  - İmamoğlu, A. (2021). Postmodernist anlatının bilim-kurgu ile anakronik buluşması: Konstantiniyye
Üçlemesi. Humanitas, 9(17), 271-286.
CR  - İnal, T. (2013[1981]). Gerçeküstücülük. Türk Dili, XLII(349), 262-280.
CR  - İnce, Ö. (1992). Şiirde Devrim. Adam.
CR  - İpek, A. (2020). Ali Teoman’ın romanlarında postmodernist unsurlar [Yayımlanmamış yüksek lisans
tezi] Marmara Üniversitesi.
CR  - Karataş, T. (2007). Ansiklopedik edebiyat terimleri sözlüğü. Akçağ.
CR  - Koçu, R. E. (1967). Türk giyim, kuşam ve süslenme sözlüğü. Sümerbank Kültür.
CR  - Kumsar, İ. A., & Ergül, Ö. (2024). “Özenle oynanmış bir yaşam”: Ali Teoman’ın Konstanyiniyye
Üçlemesi’nde gerçeklik algısı. Mavi Atlas, 12(1), 182-201. https://doi.org/10.18795/gumusmaviatlas.1439972
CR  - Lautréamont. (1999). Maldoror’un şarkıları (Ö. İnce, Çev.) Gendaş.
CR  - Matheson, N. (2023). The surrealist novel and the gothic. A. Watz (Ed.) A History of the Surrealist
Novel içinde (s. 121-136) Cambridge University Press.
CR  - Oranlı, S. N. (2021). Büyülü gerçekçilik ve Türk edebiyatında büyülü gerçekçilik [Yayımlanmamış
yüksek lisans tezi] Ordu Üniversitesi.
CR  - Ergül, Ö. (2023). Ali Teoman’ın eserlerinde gerçeklik algısı [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]
Düzce Üniversitesi.
CR  - Paz, O. (1987). Gerçeküstücülük. Gergedan, 6, 123-127.
CR  - Rabaté, J.-M. (2023). Diverging genealogies of the surrealist unconscious. A. Watz (Ed.) A History of the Surrealist Novel içinde (s. 39-55) Cambridge University Press. https://doi.org/DOI:10.1017/9781009082648.004
CR  - Stockwell, P. (2017). Origins and histories. P. Stockwell (Ed.) The Language of Surrealism içinde (s.3-18) Macmillan Education UK.
CR  - Teoman, A. (2011a). Gezgin günce: Britanya defterleri. Kırmızı.
CR  - Teoman, A. (2011b). Uykuda çocuk ölümleri. YKY.
CR  - Teoman, A. (2017). Alacakaranlık günce. YKY.
CR  - Teoman, A. (2019). Yazı, yazgı, yazmak. YKY.
CR  - Teoman, A. (2020). Karadelik güncesi. YKY.
CR  - Teoman, A. (2023). Gecenin atları. YKY.
CR  - Tiedemann, R. (2014). Pasajlar Yapıtı’na giriş. B. Tut (Ed.) Pasajlar içinde (s. 9-36) YKY.
CR  - Traverso, E. (2018). Solun melankolisi (E. Ersavcı, Çev.) İletişim.
CR  - Usta, B. (2006). Ancak okumak isteyebileceği şeyleri yazar insan. Eşik Cini, 4, 136-142.
CR  - Ülger, B. (2019). 1980 kuşağı yazarlarından Ali Teoman’ın öykücülüğü: Teknik ve gerçek [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi] Marmara Üniversitesi.
CR  - Watz, A. (2023). A History of the surrealist novel. A. Watz (Ed.) A History of the Surrealist Novel
içinde (s. 1-25) Cambridge University Press.
CR  - Yeniay, M. (2013). Öteki bilinç: Gerçeküstücülük ve İkinci Yeni. Şiirden.
CR  - Yiğitler, Ş. Ş. (2024). Ali Teoman’ın edebiyat günlükleri. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Dergisi, 35, 430-448.
UR  - https://doi.org/10.22559/folklor.4891
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/4821332
ER  -