@article{article_1688988, title={Nizam-I Kadim’den Nizam-I Cedid’e: Geç Osmanlı Dönemi İnşaat Şirketleri}, journal={Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi}, pages={141–159}, year={2025}, DOI={10.51290/dpusbe.1688988}, author={Günay, Zeynep}, keywords={Osmanlı Devleti, İnşaat şirketleri, Şirket-i Nafia-i Osmaniye, Hassa Mimarlar Ocağı, İmar}, abstract={Osmanlı Devleti kurulduğu ilk günlerden beri imar ve ihya faaliyetlerine özen göstermiştir. Temel ihtiyaç olarak görülen barınma probleminin giderilebilmesi için yapı üretimi gerçekleştirilmiştir. Anadolu coğrafyasında, Osmanlı Devleti için önemli bir fetih yeri olan Karacahisar ile başlayan şehirlerin şekillenmesi mekânsal anlamda dönüşümün başladığı yerdir. Şehirlerin fiziksel görünümlerinin oluşmasında inşaat faaliyetlerine ağırlık verilmiştir. Bu hususta sadece sivil yapı değil aynı zamanda kamusal yapıların da inşa süreci ivme kazanmıştır. Bu anlamda yapı üretiminde önemli bir kurum Hassa Mimarlar Ocağı’dır. Osmanlı klasik döneminde Hassa Mimarlar Ocağı imar faaliyetleri hususunda etkin bir role sahiptir. Tanzimat’ın ilanı ile başlayan “değişim ve dönüşüm” inşaat esnafının örgütlenmesi konusunda da etkili hale gelmiştir. Bu durum, kurumsal tarih yazımı açısından kritik önem taşıyan yeni bir kurumun ortaya çıkışına zemin hazırlamıştır. Geleneksel Hassa Mimarlar Ocağı’nın lağvedilmesiyle birlikte, imparatorluk bürokrasisinde inşaat alanında şirketleşme hareketleri ivme kazanmıştır. Bu dönüşüm sürecinde, özellikle kentsel altyapı projelerini desteklemek üzere uzmanlaşmış yeni bir ekonomik faaliyet alanı teşekkül etmiştir. Söz konusu yapılanma, Osmanlı modernleşme tarihinde “ilk inşaat şirketleri” olarak kayıtlara geçmiştir. Araştırmanın temel eksenini oluşturan bu kurumsal yapılar, dönemin sosyo-ekonomik dinamiklerini analiz etmek açısından kritik bir inceleme alanı sunmaktadır. Çalışmanın esas odağı, yapı sektörünün ihtisaslaşması ve şirketleşmesi ve bu yöndeki ilk örnek şirketlerin belirlenmesidir.}, number={86}, publisher={Kütahya Dumlupınar Üniversitesi}