TY  - JOUR
T1  - Nöbet Sistemi ve Uyku Yoksunluğu: Acil Servis Çalışanlarında Mesleki Yaralanma Riskini Artıran Gizli Faktörler Üzerine Bir Anlatısal Derleme
TT  - Shift System and Sleep Deprivation: A Narrative Review on Hidden Factors Increasing the Risk of Occupational Injuries in Emergency Department Workers
AU  - Göçer, Büşra
AU  - Sönmez, Mehtap
PY  - 2025
DA  - August
Y2  - 2025
JF  - Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi
JO  - KSÜ Sağlık Bilimleri Dergisi
PB  - Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 3062-3669
SP  - 11
EP  - 26
VL  - 1
IS  - 2
LA  - tr
AB  - Acil servislerde çalışan sağlık personeli, genellikle düzensiz çalışma saatleri ve uzun nöbet süreleriyle karşı karşıya kalmaktadır. Bu durum, hem fiziksel hem de zihinsel sağlığı tehdit ederek uyku yoksunluğu, bilişsel fonksiyonlarda azalma ve karar verme süreçlerinde hatalara yol açmaktadır. Uyku eksikliği, dikkat dağınıklığı, düşük reaksiyon hızı ve motor becerilerdeki azalmalar gibi sorunlar, kesici-delici alet yaralanmaları başta olmak üzere mesleki yaralanma risklerini belirgin şekilde artırmaktadır. Bu çalışma, acil servislerdeki nöbet düzeninin, uyku kalitesinin ve bu faktörlerin mesleki yaralanmalarla ilişkisini inceleyerek, sağlık çalışanlarının maruz kaldığı gizli risk faktörlerini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Araştırma bulguları, uzun süreli gece nöbetlerinin ve düzensiz vardiya sistemlerinin uyku kalitesini olumsuz etkileyerek, çalışanların bilişsel performansını düşürdüğünü ve dikkatsizlik ile daha yüksek yaralanma oranlarına yol açtığını göstermektedir. Özellikle sık vardiya değişiklikleri ve yetersiz dinlenme süresi sağlanan sistemlerde kesici-delici alet yaralanma oranlarının arttığı tespit edilmiştir. Bu bulgular ışığında, nöbet sistemlerinin optimize edilmesi, dinlenme sürelerinin arttırılması ve uyku hijyeni eğitimlerinin yaygınlaştırılması önerilmektedir. Bu önlemler, hem sağlık çalışanlarının güvenliğini hem de hasta bakım kalitesini artırmaya yönelik kritik bir adım olacaktır. Bu çalışma, acil servislerdeki iş sağlığı ve güvenliği uygulamalarının güçlendirilmesine katkı sağlayarak, sağlık çalışanlarının karşılaştıkları riskleri en aza indirmeyi, iş kazalarına karşı daha etkili bir koruma sağlamayı ve sağlık hizmetlerinin kalitesini artırmaya yönelik stratejik çözüm önerileri sunmaktadır.
KW  - Nöbet Sistemi
KW  - Uyku Yoksunluğu
KW  - Acil Servis Çalışanları
KW  - Kesici-Delici Alet Yaralanmaları
KW  - İş Sağlığı ve Güvenliği
N2  - Healthcare personnel working in emergency departments frequently face irregular work schedules and extended shifts. This situation poses a threat to both physical and mental health, leading to sleep deprivation, cognitive impairment, and errors in decision-making processes. Sleep deficiency significantly increases the risk of occupational injuries, particularly sharps injuries (SI), due to issues such as decreased attention, reduced reaction time, and impaired motor skills. This study aims to examine the relationship between shift schedules, sleep quality, and occupational injuries in emergency departments, shedding light on the hidden risk factors affecting healthcare workers. Research findings indicate that prolonged night shifts and irregular shift systems negatively impact sleep quality, reducing cognitive performance and increasing the likelihood of injuries due to inattentiveness. Notably, frequent shift changes and inadequate rest periods are associated with higher SI rates. In light of these findings, optimizing shift schedules, increasing rest periods, and promoting sleep hygiene education are recommended. These measures represent a critical step toward enhancing both healthcare worker safety and the quality of patient care. This study contributes to strengthening occupational health and safety practices in emergency departments by minimizing the risks faced by healthcare workers, providing more effective protection against workplace injuries, and offering strategic solutions to improve the quality of healthcare services.
CR  - KAYNAKÇA
1.	Birinci, Ş., Ülgü, M. M., & Sezer, Ö. (2023). Sağlık İstatistikleri Yıllığı. In B. B. Başara (Ed.), T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Bilgi Sistemleri Genel Müdürlüğü (ss. 1–318). Sağlık Bakanlığı.
CR  - 2.	Yataklı Tedavi Kurumları İşletme Yönetmeliği. (1983). Resmî Gazete.  https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=85319&MevzuatTur=3&MevzuatTertip=5
CR  - 3.	Sağlık Bakanlığı. (2014). Sağlık Bakanlığı Nöbet Usul ve Esasları Yönergesi. https://dosyasb.saglik.gov.tr/Eklenti/1274/0/genelge12pdf.pdf
CR  - 4.	Demir, H. P., Elkin, N., Barut, A. Y., & Bayram, H. M. (2017). Vardiyalı çalışan sağlık personelinin uyku süresi ve beslenme durumunun değerlendirilmesi. Istanbul Gelisim Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, (2), 89–107.
CR  - 5.	Gök, G. (2024). Sağlık personeli adaylarının işe hazırbulunuşluk düzeylerinin belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 15(41), 58–76.
CR  - 6.	Şayık, D., Açıkgöz, A., & Kaya, Ş. (2022). Anxiety and sleep quality levels of emergency medical personnel and factors affecting them during the coronavirus disease-2019 pandemic. Journal of Turkish Sleep Medicine, 9(1), 27–36.
CR  - 7.	Esengül, E., & Saba, Ç. (2024). Investigation of the relationships between psychological resilience, depressive symptoms, sleep quality, and insomnia catastrophizing cognitions in healthcare workers. Yüksek İhtisas Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 5(3), 88–93.
CR  - 8.	Erbaş, M. S. (2023). Türkiye’de kamu sağlık çalışanlarının sağlığı ve güvenliğinin sağlıkta kalitenin artırılmasında önemi. Sağlıkta Performans ve Kalite Dergisi, 20(2), 53–96.
CR  - 9.	Mubarak, S., et al. (2023). Needlestick and sharps injuries among healthcare workers in an oncology setting: A retrospective 7-year cross-sectional study. Journal of International Medical Research, *51*(10).  https://doi.org/10.1177/03000605231206304
CR  - 10.	Toyoshima, A., et al. (2018). Workers’ sleep condition and related disorders in Japan: An analysis based on health insurance claim data and questionnaire. International Journal of Occupational Safety and Ergonomics, 24(4), 614–623.
CR  - 11.	BaHammam, A. S., Hunasikatti, M., & Pandi-Perumal, S. R. (2023). Traffic safety in sleep deprivation, sleepiness, and sleep disorders. In Sleep Apnea Frontiers: Progress in Sleep Research (ss. 161–179).
CR  - 12.	Bolkan Günaydın, E., et al. (2022). Assessment of pain, occupational fatigue, sleep and quality of life in nurses. Journal of Ankara University Faculty of Medicine, 75(2), 239–247.
CR  - 13.	Tekin, S., & Seyit, M. (2022). The effect of sleep disorders and fatigue on in-vehicle traffic accidents. Namık Kemal Tıp Dergisi, 10(4), 386–391.
CR  - 14.	Bumin, G., et al. (2019). Vardiyalı ve gündüz çalışan sağlık çalışanlarında uyku kalitesi, reaksiyon zamanı, stres ve iyilik halinin karşılaştırılması. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 6(3), 170–176.
CR  - 15.	Söyük, S., & Kurtuluş, S. A. (2017). Acil servislerde yaşanan sorunların çalışanlar gözünden değerlendirilmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(4), 44–56.
CR  - 16.	Aktaş, R. S., et al. (2025). Burnout syndrome in emergency department workers in Turkey. Kocatepe Tıp Dergisi, 26(2), 133–139.
CR  - 17.	Topaloğlu, M. M. (2017). Gece vardiyasında çalışan hemşirelerde dikkat düzeyi ve ilişkili faktörler [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi].
CR  - 18.	Sökel, S. K., & Önal, Ö. (2015). Acil sağlık istasyonlarında çalışan personelin mesleki risk durumları. Çağdaş Tıp Dergisi, 5(4), 239–244.
CR  - 19.	Şahan, C., Tur, M. B., & Demiral, Y. (2020). The relationship between psychosocial risks and sleep disorders in health care workers. Journal of Turkish Sleep Medicine, 7(3), 201–206.
CR  - 20.	Dizdar, E. N., & Önder, H. (2023). Sağlık çalışanlarının iş sağlığı ve güvenliği algılarının araştırılması: Çankırı ili örneği. Uluslararası Mühendislik Araştırma ve Geliştirme Dergisi.  https://doi.org/10.29137/umagd.1221976
CR  - 21.	Khan, W. A. A., et al. (2021). A field investigation of the relationship between rotating shifts, sleep, mental health and physical activity of Australian paramedics. Scientific Reports, 11(1), 866. https://doi.org/10.1038/s41598-021-88157-z
CR  - 22.	Chiang, S.-L., et al. (2022). Impact of rotating shifts on lifestyle patterns and perceived stress among nurses: A cross-sectional study. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(9), 5235.  https://doi.org/10.3390/ijerph19095235
CR  - 23.	Zverev, Y. P., & Misiri, H. E. (2009). Perceived effects of rotating shift work on nurses’ sleep quality and duration. Malawi Medical Journal, 21(1), 19–21.
CR  - 24.	Betson, J. R., et al. (2022). Transition to shift work: Sleep patterns, activity levels, and physiological health of early-career paramedics. Sleep Health, 8(5), 514–520.  https://doi.org/10.1016/j.sleh.2022.06.005
CR  - 25.	Martin, C. V., et al. (2024). Sleep deprivation and medication administration errors in registered nurses—A scoping review. Journal of Clinical Nursing, 33(3), 859–873. https://doi.org/10.1111/jocn.16985
CR  - 26.	Pascoe, M., et al. (2020). Feasibility of electronic sleep disorder screening in healthcare workers of a large healthcare system. Sleep Medicine, 73, 181–186. https://doi.org/10.1016/j.sleep.2020.04.022
CR  - 27.	Loef, B., et al. (2019). Immunological effects of shift work in healthcare workers. Scientific Reports, 9(1), 18220.  https://doi.org/10.1038/s41598-019-54816-5
CR  - 28.	Kecklund, G., and Axelsson, J. (2016). Health consequences of shift work and insufficient sleep. BMJ 355:i5210. doi: 10.1136/bmj.i5210
CR  - 29.	Wu, X., Bai, F., Wang, Y., Zhang, L., Liu, L., Chen, Y., et al. (2021). Circadian rhythm disorders and corresponding functional brain abnormalities in young female nurses: a preliminary study. Front. Neurol. 12:664610. doi: 10.3389/fneur.2021.664610
CR  - 30.	Hulsegge, G., et al. (2019). Shift work, sleep disturbances and social jetlag in healthcare workers. Journal of Sleep Research, 28(4), e12802.  https://doi.org/10.1111/jsr.12802
CR  - 31.	Ceylan, M. R., & Çelik, M. (2022). Sağlık çalışanlarında kesici-delici alet yaralanmaları: İkinci basamak bir hastane deneyimi. Abant Tıp Dergisi, 11(1), 37–44.
CR  - 32.	Lo, W.-Y., et al. (2016). Long work hours and chronic insomnia are associated with needlestick and sharps injuries among hospital nurses in Taiwan: A national survey. International Journal of Nursing Studies, 64, 130–136.  https://doi.org/10.1016/j.ijnurstu.2016.10.006
CR  - 33.	Abdelmalik, M. A., et al. (2023). Global prevalence of needle stick injuries among nurses: A comprehensive systematic review and meta‐analysis. Journal of Clinical Nursing, 32(17–18), 5619–5631.  https://doi.org/10.1111/jocn.16698
CR  - 34.	Brossoit, R. M., et al. (2019). The effects of sleep on workplace cognitive failure and safety. Journal of Occupational Health Psychology, 24(4), 411–422. https://doi.org/10.1037/ocp0000146
CR  - 35.	Saintila, J., et al. (2024). Association between sleep duration and burnout in healthcare professionals: A cross-sectional survey. Frontiers in Public Health, 11, 1268164.  https://doi.org/10.3389/fpubh.2023.1268164
CR  - 36.	Shaik, L., et al. (2022). Sleep and safety among healthcare workers: The effect of obstructive sleep apnea and sleep deprivation on safety. Medicina, 58(12), 1723. https://doi.org/10.3390/medicina58121723
CR  - 37.	Irish, L. A., et al. (2015). The role of sleep hygiene in promoting public health: A review of empirical evidence. Sleep Medicine Reviews, 22, 23–36. https://doi.org/10.1016/j.smrv.2014.10.001
CR  - 38.	Gkintoni, E., et al. (2025). Digital and AI-enhanced cognitive behavioral therapy for insomnia: Neurocognitive mechanisms and clinical outcomes. Journal of Clinical Medicine, 14 (7), 2265. https://doi.org/10.3390/jcm14072265
CR  - 40.	Çaltekin, I., & Hamamcı, M. (2021). Is working in the emergency department a risk factor for sleep disorders for healthcare workers? Sleep Science, 14(2), 129–135.  https://doi.org/10.5935/1984-0063.20200046
CR  - 41.	Booker, L. A., et al. (2018). Individual vulnerability to insomnia, excessive sleepiness and shift work disorder amongst healthcare shift workers. A systematic review. Sleep Medicine Reviews, *41), 220–233.  https://doi.org/10.1016/j.smrv.2018.03.005
CR  - 42.	Açar, A. (2023). Acil serviste çalışan hemşirelerin uyku kalitesi ve etkileyen faktörlerin değerlendirilmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Biruni Üniversitesi.
CR  - 43.	Gómez-Durán, E. L., Forero, C. G., & Martin-Fumadó, C. (2022). On-call-related sleep deprivation and hypomania in healthcare workers. Sleep Medicine, 99, 30–33. https://doi.org/10.1016/j.sleep.2022.07.001
CR  - 44.	Aksel Demir, T., & Koçaşlı, S. (2025). The relationship between sleep quality and the risk of medication errors in nurses working in surgical wards: A multicenter study. Journal of Clinical Nursing. https://doi.org/10.1111/jocn.17798
CR  - 45.	Uehli, K., et al. (2014). Sleep problems and work injuries: A systematic review and meta-analysis. Sleep Medicine Reviews, 18(1), 61–73. https://doi.org/10.1016/j.smrv.2013.03.004
CR  - 46.	Sarısaltık, A., & Topuzoğlu, A. (2019). Birinci basamak sağlık hizmetlerinde uyku bozuklukları taraması ve değerlendirilmesi. Eskişehir Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Halk Sağlığı Dergisi, 4(2), 232–243.
CR  - 47.	Doğan, H., & Sözen, H. (2016). Sağlık çalışanlarında kesici delici alet yaralanmalarının değerlendirilmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 32(2), 35–43.
CR  - 48.	Akyıldız, Ö. (2022). Özel bir hastanede sağlık çalışanlarının kesici-delici alet yaralanmalarının değerlendirilmesi. Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 19(3), 551–555.
CR  - 49.	Kurt Gök, D., Peköz, M. T., & Aslan, K. (2017). Shift work and shift work sleep disorders: Definition, symptoms and treatment. Journal of Turkish Sleep Medicine, 4(1), 30–34.
CR  - 50.	Kurt, C., et al. (2010). Tam ve kısmi uyku yoksunluğunda performans. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 5(1), 70–76.
CR  - 51.	Yıldırım, S. (2010). Vardiyalı sağlık çalışanlarının uyku sorunları ile iş doyumu arasındaki ilişkinin belirlenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi].
CR  - 52.	Türkarslan, K. K., & Çınarbaş, D. C. (2024). Psychological models of insomnia disorder: A recent review. Journal of Turkish Sleep Medicine, 11(1), 10–19.
CR  - 53.	Burunkaya, B., et al. (2017). Sağlık çalışanlarının çalışan güvenliği uygulamalarından memnuniyetleri ve iş sağlığı ve güvenliği kanunu hakkındaki bilgi düzeyleri. Sağlıkta Performans ve Kalite Dergisi, 13, 1–17.
UR  - https://dergipark.org.tr/tr/pub/ksuhsj/issue//1689451
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/4829003
ER  -