@article{article_1690751, title={Direksiyon Eğitimi Deneyimleri Bağlamında Acemi Sürücülerde Sürüşten Kaçınma: Nitel Bir Çalışma}, journal={AYNA Klinik Psikoloji Dergisi}, volume={12}, pages={500–522}, year={2025}, DOI={10.31682/ayna.1690751}, author={Azık Özkan, Derya}, keywords={Sürüşten kaçınma, direksiyon eğitimi, Yorumlayıcı Fenomenolojik Analiz, acemi sürücüler}, abstract={Direksiyon eğitimi, acemi sürücülerin trafik ortamıyla ilk yapılandırılmış etkileşimlerinden biridir ve kaçınma davranışlarının temellerinin anlaşılmasında kritik öneme sahiptir. Bu kapsamda bu çalışma, sürüşten kaçınma eğilimleri gösteren acemi sürücülerin direksiyon eğitimi deneyimlerini ve bu davranışların altında yatan öznel anlamları, Yorumlayıcı Fenomenolojik Analiz (YFA) kullanarak incelemeyi amaçlamaktadır. Araştırma örneklemini, son 3 yıl içinde ehliyet alan, 35 yaşın altında olan ve kendi beyanlarına göre sürüşten kaçınma davranışları gösteren 6 erkek ve 4 kadın (toplam 10 birey) oluşturmaktadır. Katılımcıların yaş aralığı 22-34 olup ortalama yaş 27.2’dir. Analiz sonucunda direksiyon eğitiminin kaçınma davranışının gelişimindeki kritik rolünü vurgulayan dört ana tema (Eğitmen Özellikleri ve Beklentileri, Cinsiyet Dinamikleri ve Öğrenme İlişkileri, Güven ve Özgüven Gelişimi, Aile/Arkadaş Desteği) ortaya çıkmıştır. Bulgular, sakin ve destekleyici eğitmen yaklaşımının katılımcıların kaygı düzeylerini önemli ölçüde azalttığını göstermiştir. Cinsiyet dinamiklerinin, özellikle kadın kursiyerler İçin öğrenme sürecinde belirleyici rol oynadığı tespit edilmiştir. Ayrıca, eğitimin sınav odaklı yapısının gerçek trafik koşullarına yönelik pratik gereksinimleri karşılamadığı gözlemlenmiştir. Kaçınma davranışları gösteren çoğu katılımcının resmi sürücü eğitimini yetersiz bulduğu ve bunun yerine aile/arkadaş desteğine başvurduğu belirlenmiştir. Çalışma, bireylerin aktif ve güvenli sürücüler olmalarını desteklemek amacıyla, sürücü eğitiminin hem teknik hem de psikososyal boyutlarını kapsayacak şekilde yeniden yapılandırılmasını; ayrıca sürüşe yönelik kaygı ve fobilerin gelişimini önlemeye yönelik müdahale yaklaşımlarına katkı gerekliliğini vurgulamaktadır. Bu bağlamda, sürücü eğitimine ilişkin ilk etkileşim anlarında gözlemlenebilecek kaçınma eğilimlerinin erken dönemde tespit edilmesi, hem koruyucu ruh sağlığı uygulamaları hem de bireyin uzun vadeli hareketlilik ve özerklik kapasitesinin desteklenmesi açısından kritik bir fırsat alanı sunmaktadır.}, number={3}, publisher={ODTÜ- AYNA Klinik Psikoloji Destek Ünitesi}