TY  - JOUR
T1  - DEDİKODU KÜLTÜRÜ VE SOSYAL DİNAMİKLER: İSTANBUL ÖRNEĞİ
AU  - Yılmaz, Emine
PY  - 2025
DA  - July
Y2  - 2025
DO  - 10.60051/medbel.1694853
JF  - Medeniyet Kültürel Araştırmalar Belleteni
JO  - Medeniyet Belleten
PB  - İstanbul Medeniyet Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 2792-0348
SP  - 94
EP  - 107
VL  - 5
IS  - 8
LA  - tr
AB  - Bu çalışma, Türkiye’de dedikodu eyleminin sözel şiddet biçimi olarak nasıl algılandığını ve toplumsal meşruiyetini incelemektedir. İstanbul’un altı farklı sosyo-ekonomik düzeydeki ilçesinden seçilen 54 katılımcıyla derinlemesine yarı yapılandırılmış mülakatlar gerçekleştirilmiştir. Elde edilen veriler içerik ve tematik analiz yöntemleriyle değerlendirilmiştir. Bulgular, dedikodunun toplumsal ilişkilerde paradoksal bir konuma sahip olduğunu ortaya koymuştur: Katılımcılar dedikoduyu bir yandan saldırganlık ve sözel şiddet biçimi olarak tanımlarken, diğer yandan gündelik iletişimin doğal ve sosyal bağ kurucu bir parçası olarak görmektedir. Dedikodu, katılımcılar tarafından içeriğine, bağlamına ve amacına göre farklı şekillerde değerlendirilmiş; özellikle mahrem bilgilerin ifşası ve itibar zedeleme amacı güden söylemler şiddet olarak tanımlanmıştır. Çalışma, dedikodunun yalnızca kadınlara atfedilen bir davranış olmadığını, erkeklerin de bu pratikte yer aldığını, ancak farklı biçim ve gerekçelerle bu eylemi sürdürdüklerini göstermektedir. Çalışmada dedikodu ve şiddet ilişkisini kavramsallaştırmak amacıyla sözel şiddet olgusuna ilişkin ön bir aşamaya da yer verilmiştir. Sözel şiddetin kişinin onuruna, itibarına ya da psikolojik bütünlüğüne zarar verme amacı taşıyan sistematik ve olumsuz yapısı dedikodu pratikleriyle kıyaslanmış ve bu yapıyla örtüştüğü öngörülmüştür. Gluckman’ın işlevselci yaklaşımı ile Paine’in bireysel motivasyon temelli bakışı saha verileriyle birlikte ele alınmış; dedikodunun hem bireysel hem de toplumsal düzlemde çok boyutlu ve normatif açıdan esnek bir olgu olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu bağlamda dedikodu, Türkiye’de gündelik yaşam pratiklerinde hem bir şiddet aracı hem de sosyal düzenleyici bir unsur olarak karşımıza çıkmaktadır.
KW  - Dedikodu
KW  - sözel şiddet
KW  - kültürel meşruiyet
KW  - dedikodu kültürü
KW  - iletişim pratikleri
KW  - sözel saldırganlık
KW  - normatif kontrol
CR  - Dunbar, R. I. M. (2004). Gossip in evolutionary perspective. Review of General Psychology,
8(2), 100-110. https://doi.org/10.1037/1089-2680.8.2.100
CR  - Robles, J. S. (2015). Gossip. In K. Tracy (Ed.), C. Ilie, & T. Sandel (Assoc. Eds.), The
international encyclopedia of language and social interaction, 1-6. John Wiley & Sons,
Inc. https://doi.org/10.1002/9781118611463/wbielsi077
CR  - Farley, S. D. (2011). Is gossip power? The inverse relationships between gossip, power, and
likability. European Journal of Social Psychology, 41, 574-579.
https://doi.org/10.1002/ejsp.821
CR  - Beersma, B., & Van Kleef, G. A. (2012). Why people gossip: An empirical analysis of social
motives, antecedents, and consequences. Journal of Applied Social Psychology, 42(11),
2640-2670. https://doi.org/10.1111/j.1559-1816.2012.00956.x
CR  - Paine, R. (1967). What is gossip about? An alternative hypothesis. Man, New Series, 2(2),
278-285. https://doi.org/10.2307/2799493
CR  - Sabourin, T. C., Infante, D. A., & Rudd, J. E. (1993). Verbal aggression in marriages: A
comparison of violent, distressed but nonviolent, and nondistressed couples. Human
Communication Research, 20(2), 245-267.
https://doi.org/10.1111/j.1468-2958.1993.tb00323.x
CR  - Shope, G. L., Hedrick, T. E., & Geen, R. G. (1978). Physical/verbal aggression: Sex differences
in style. Journal of Research in Personality, 12(1), 24–42.
https://doi.org/10.1111/j.1467-6494.1978.tb00600.x
CR  - Jay, T., & Janschewitz, K. (2008). The pragmatics of swearing. Journal of Politeness Research,
4(2), 267-288. http://dx.doi.org/10.1515/JPLR.2008.013
CR  - Gluckman, M. (1963). Gossip and scandal. Current Anthropology, 4(3), 307-315.
https://doi.org/10.1086/200378
CR  - Ingram, G. P. D. (2018). Gossip. In H. Callan (Ed.), The international encyclopedia of
anthropology. John Wiley & Sons, Ltd.
https://doi.org/10.1002/9781118924396.wbiea1835
CR  - Hegarty, K. L., & Bush, R. (2002). Prevalence and associations of partner abuse in women
attending general practice: A cross-sectional survey. Australian and New Zealand Journal
of Public Health, 26(5), 437–442. https://doi.org/10.1111/j.1467-842X.2002.tb00344.x
UR  - https://doi.org/10.60051/medbel.1694853
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/4849746
ER  -