@article{article_1694969, title={Mufaddal b. Ömer el-Cu’fî: Gulât Düşüncesindeki Yeri ve Nusayrî Geleneğe Etkisi}, journal={e-Makalat Mezhep Araştırmaları Dergisi}, volume={18}, pages={47–65}, year={2025}, DOI={10.18403/emakalat.1694969}, author={Erdoğdu Başaran, Reyhan}, keywords={İslam Mezhepleri Tarihi, Mufaddal b. Ömer, Gulât, İsnâaşerî, Nusayrî}, abstract={Mufaddal b. Ömer el-Cu‘fî, kendisine atfedilen risaleler ve nakiller aracılığıyla, hicrî II. yüzyılda ortaya çıkan gulüvv içeren görüşlerin aktarımında etkili olan isimlerden biridir. Sünnî, İsnâaşerî ve Nusayrî kaynaklar, Mufaddal b. Ömer’in Kûfe’de imamlar etrafında yaygınlık kazanan gulüvv merkezli öğretiyi temsil ettiği konusunda ortak temalar barındırır. Ne var ki söz konusu kaynaklar, Mufaddal’ın tarihsel kimliği ve itikadî görüşleri noktasında birbirinden ayrışan rivayetler de nakleder. Sünnî fırak literatüründe Mufaddal ile ilgili olumlu bir anlatı yer almamakla birlikte o, gâlî fırkalar içinde sınıflanan Mufaddaliyye isimli bir fırkanın lideri olarak aktarılır. İsnâaşerî kaynaklarda ise Mufaddal ile ilgili övgü ve yergi içeren rivayetler bir arada yer alır. Nusayrî metinlerinde ise Mufaddal, batınî itikadî öğretinin köklerinin kendisine dayandırıldığı önemli bir alim olarak övülür. Tanrı’nın tecellî etmesi, Enzâî surette görünmesi, Ma‘nâ–İsim–Bâb öğretisi, Nidâ uygulaması ve tenâsüh gibi teolojik olguların yer aldığı Kitâbu’l-usûs, er-Risâletu’l-Mufaddaliyye, Kitâbu’s-sırât ve Kitâbu’l-hefti’ş-şerîf gibi Mufaddal’a atfedilen eserler ve nakiller Nusayrî şeyhleri tarafından doktriner otorite olarak benimsenmiştir. Mufaddal b. Ömer’e atfedilen gulüvv içerikli nakiller farklı râvi zincirleri ile Hüseyin b. Hamdân el-Hasîbî tarafından Nusayrî mezhebinin inanç sistemine aktarılmıştır. Bu makale, Mufaddal’ın Sünnî, İsnâaşerî ve Nusayrî kaynaklarındaki sunumunu ve kendisine isnat edilen risalelerin ve rivayetlerin gulât düşüncenin naklindeki yerini analiz edecektir.}, number={1}, publisher={Ahmet İshak DEMİR}, organization={TÜBİTAK}