@article{article_1695137, title={İşrâkî Siyaset Felsefesine Göre Âlemin Hükümdarı: Teosof}, journal={Türkiye İlahiyat Araştırmaları Dergisi}, volume={9}, pages={1102–1120}, year={2025}, DOI={10.32711/tiad.1695137}, author={Arslan Meçin, Buşra}, keywords={İşrâkîlik, Sühreverdî, Siyaset, Hikmet, Keyhüsrev, Hurra}, abstract={Bu çalışmanın konusu Sühreverdî’nin yönetime dair siyasi düşünceleridir. Çalışmanın amacı Sühreverdî’nin hikmet anlayışıyla kurguladığı yönetim modelini işrâk felsefesi çerçevesinde temellendirmeye çalışmaktır. Çalışmada Sühreverdî’nin düşünceleri doğrultusunda geliştirdiği hikmet anlayışı, karşılaştırmalı ve yorumlamacı bir yöntemle incelenecektir. Akıl, vahiy, irfan ve antik hikmeti birleştirmek suretiyle kurduğu işrâk hikmetiyle Sühreverdî, bir taraftan Zerdüşt ve Platon gibi doğu ve batının iki geleneğini birleştirmeye çalışırken diğer taraftan dinî öğretilerden beslenen bir hikmeti ortaya koyarak evrensel, bütüncül ve ezelî hikmeti yeniden diriltmeyi amaçlamıştır. Ona göre vahiy, keşf ve şuhûdla ulaşılabilen bu kurtarıcı bilgi, aklî ve felsefî bilgi üzerinde inşa edilmelidir. Sühreverdî’nin bu yaklaşımı onun siyaset anlayışına da yansımış ve yönetimin ilahî hikmetle donanmış hakîm-i müteellih tarafından icra edilmesine zemin hazırlamıştır. Buna göre Sühreverdî, âlemin hükümdarının akıl, vahiy, gnostisizm ve antik hikmetin evrensel öğretilerinde yetkin hale gelmiş olan bir teosof olabileceğini ileri sürmüştür. Sühreverdî’nin yönetim anlayışının temelinde her ne kadar Platon’un “bilge yönetici” teorisi yer alsa da o ideal yöneticiliği ilahî nurla ilişkilendirerek dünya siyasetini daha kutsal ve evrensel bir alana taşımıştır. Bu nedenle onun siyasi yönetimi hakikat bilgisine erişmiş ârifin yönetimiyle meşruiyet kazanmıştır. Çalışmada, Sühreverdî’nin klasik siyasi kuramlardan farklı olarak müteellih yönetici modelini merkeze alarak hem felsefî hem dinî temellere dayanan metafizik temelli özgün bir siyaset tasavvuruna imkân kazandırdığı sonucuna varılmıştır.}, number={3}, publisher={Yasemin ÖZCAN}