TY  - JOUR
T1  - TÜKETİCİ SİNİZMİNİ FİYAT FARKLILAŞTIRMASIYLA BERTARAF ETMEK MÜMKÜN MÜ? PERAKENDE SEKTÖRÜNDE BOYKOT ÜRÜNLERİ ÖZELİNDE BETİMSEL BİR ARAŞTIRMA
AU  - Mayda, Çetin
AU  - Aktepe, Hilal Saadet
PY  - 2025
DA  - June
Y2  - 2025
DO  - 10.46482/ebyuiibfdergi.1696142
JF  - Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi
JO  - ebyuiibfdergisi
PB  - Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 2687-4431
SP  - 154
EP  - 170
VL  - 7
IS  - 1
LA  - tr
AB  - Bu çalışma, perakende sektöründe boykot edilen ürünler özelinde tüketici sinizminin fiyat farklılaştırması stratejileriyle bertaraf edilip edilemeyeceğini incelemektedir. Tüketici sinizmi, bireylerin işletmelere ve pazarlama uygulamalarına karşı geliştirdiği şüpheci ve güvensiz tutumları ifade eder ve genellikle manipülatif veya etik dışı davranış algısıyla tetiklenmektedir. Özellikle son dönemlerde yaşanan İsrail-Filistin çatışması gibi sosyo-politik krizler, Türkiye’de İsrail menşeli ürünlere yönelik tüketici boykotlarının artmasına ve satın alma davranışlarının değişmesine neden olmuştur. Bu betimsel araştırmada, A101, BİM, ŞOK gibi büyük perakende zincirlerinin tüketici boykotlarına verdikleri tepkiler ve fiyat temelli pazarlama taktiklerinin tüketici kararlarını ne ölçüde etkilediği incelenmiştir. Bulgular, etik, milli veya dini gerekçelerle gerçekleşen boykotların marka sadakati ve imajını ciddi şekilde etkilediğini; ancak stratejik olarak uygulanan fiyat farklılaştırmasının (örneğin, indirimler, “1 alana 1 bedava” kampanyaları) kısa vadede olumsuz tüketici algısını kısmen azaltabildiğini göstermektedir. Bununla birlikte, çalışmada uzun vadeli güvenin ve sadakatin sağlanabilmesi için şeffaf, değer odaklı bir iletişim ve etik kurumsal davranışın gerekliliği vurgulanmaktadır. Elde edilen bulgular, yalnızca ekonomik değil; kültürel ve ahlaki değişkenleri de dikkate alan, tüketici merkezli pazarlama yaklaşımlarının önemini ortaya koymaktadır.
KW  - Tüketici sinizmi
KW  - fiyat farklılaştırması
KW  - boykot
KW  - perakende pazarlaması
KW  - tüketici davranışı
N2  - This study investigates whether price differentiation strategies can mitigate consumer cynicism in the context of boycotted products within the retail sector. Consumer cynicism refers to the skeptical and distrustful attitudes individuals develop toward firms and marketing practices, often triggered by perceived manipulative or unethical behaviors. In particular, during sociopolitical crises, such as the recent Israel-Palestine conflict, consumer boycotts against Israeli-origin products have significantly influenced purchasing behaviors in Turkey. This descriptive research examines the responses of major retail chains (e.g., A101, BİM, ŞOK) to consumer boycotts and evaluates the extent to which price-based marketing tactics can alter consumer decisions. Findings reveal that while boycotts driven by ethical, nationalistic, or religious motivations can strongly affect consumer loyalty and brand perception, strategically applied price differentiation (e.g., discounts, “buy-one-get-one” offers) may partially offset negative consumer sentiments in the short term. However, the study highlights that long-term trust and loyalty depend on transparent, value-oriented communication and ethical corporate behavior. The results underscore the importance of consumer-centered marketing approaches that account not only for economic but also cultural and moral considerations in decision-making processes.
CR  - AKÇAY, G., ÖZDEMİR, E. (2021), Hizmet Sektörüne Yönelik Tüketici Sinizmi: Demografik Özellikler Açısından Bir Araştırma, Business And Economics Research Journal, 12(4), 855-870.
CR  - ALLEN, E. G., DOUGLAS, E. (2000), Hedonic Invesment, Financal Services Review, North-Hollond, Elsevier Science, Inc. Vol. 9; 389-403.
CR  - AMEZCUA, B., QUİNTANİLLA, C (2016), When eWOM Becomes Cynical, International Journal Of  Consumer Studies, 40(3); 290-298.
CR  - ARSLAN, E. T. (2012), Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Akademik Personelinin Genel Ve Örgütsel Sinizm Düzeyi, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 13(1); 12-27.
CR  - ATILGAN, K. Ö., İNCE, T., YILMAZ, S. (2017), Tüketilerin Satın Alma Niyetleri Ve Boykota Yönelik Tutumlarının Tüketici Sinizmi, Fiyat Şeffaflığı Ve Fiyat Adaleti Bağlamında İncelenmesi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 26(3); 34-44.
CR  - BERTİLSSON, J. (2015), The Cynicism Of Consumer Morality, Consumption Markets & Culture, 18(5); 447-467.
CR  - CHU, A., CHYLİNSKİ, M. (2006), A Model Of Consumer Cynicism-Antecedents And Consequences, Proceedings Of The Australian And New Zealand Marketing Academy, 1 (9); 1-42.
CR  - CHYLİNSKİ, M., CHU, A. (2010), Consumer Cynicism: Antecedents And Consequences, European Journal Of Marketing, 44(6); 796-837.
CR  - DAL, A., TOROS, S. (2022), Türkiye’de Siyasal Tüketiciliği Anlamak: Etnosentrizm Ve Boykot Katılımı Arasındaki İlişki, Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, (39); 44-68.
CR  - DUĞAN, Ö., HOŞGÖR, H., KAYA, M., DEMİREL, M., vd. (2024), İsrail-Filistin Savaşı Kapsamında Tüketici Düşmanlığının Boykot Tutumuna Etkisi, İstanbul Arel Üniversitesi İletişim Çalışmaları Dergisi, 13(25); 1-28.
CR  - DURMAZ, Y. (2006), Modern Pazarlamada Tüketici Memnuniyeti Ve Evrensel Tüketici Hakları, Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, Cilt 1, Sayı 3; 255-266.
CR  - DURMAZ, Y., KURTLAR, M. & BAHAR (ORUÇ), R. (2011), Kişisel Faktörlerin Tüketici Satın Alma Davranışlarına Etkisi Üzerine Bir Araştırma, Akademik Yaklaşımlar Dergisi, Cilt 2, Sayı 1; 114-133.
CR  - ELEGİDO, J. M. (2011), The Ethics Of Price Discrimination, Business Ethics Quarterly, 21(4); 633-660.
CR  - ERGEZER, Çağrı (2018), “Tüketici Davranışı Nedir?”, İnternet Adresi: https://www.ergezer.net/tuketici-davranisi.html, Erişim Tarihi: 6.12.2024.
CR  - ESER, Z., DURAN TEKOĞLU, A. (2021), Transfer Edilen Ritüel İle Tüketici Tutumu Ve Satın Alma Davranışları Arasındaki İlişki: Kara Cuma Örneği, Pazarlama Ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, 4(3), 453-491.
CR  - GÜVEN, E. (2016), Tüketimde Sinik Tutum: Tüketici Sinizminin Sebep Ve Sonuçları, İşletme Araştırma Dergisi, Sayı 2; 152-174.
CR  - HOŞGÖR, H., K., SEZGİN, M. (2024), İsrail Menşeli Ürün Ve Hizmetlere Yönelik E-Boykot Söylemlerinin Çevrimiçi Bir Şikayet Portalı Üzerinden İncelenmesi, R&S- Research Studies Anatolia Journal, 7(1). 97-122.
CR  - IMAİ, S., WATANABE, T. (2014), Product Downsizing And Hidden Price Increases: Evidence From Japan’s Deflationary Period, Asian Economic Policy Review, 9(1); 69-89.
CR  - INDİBARA, I., VARSAHEY, S. (2021), Cynical Consumer, How Social Cynicism İmpacts Consumer Attitude, Journal of Consumer Marketing, 38(1); 78-90.
CR  - ITTNER, C., LARCKER, D. TAYLOR, D. (2009), Commentary-The Stock Amrket’s Pricing of Customer Satisfaction, Marketing Science, Vol. 28, No. 5, September-October; 826-835.
CR  - KESER, E., SÖĞÜTLÜ, R. (2023), Investigation Of The Mediating Role Of Consumer Boycott Particippation Motives İn The Effect Of Consumer Cynicisn On Consumer Boycott Behavior, Curr Res Soc Sci, 9(1); 69-91.
CR  - KOTLER, P. (1997), Marketing Management: Analysis, Planning, Implementation, and Control, New Jersey: Prentice-Hall; 93-95.
CR  - MAKAREM, S. C., JAE, H. (2016), Consumer Boycott Behavior: An Exploratory Analysis Of Twitter Feeds, Journal Of Business Research, 68(3); 92-109.
CR  - MEMİŞ, S., CESUR, Z. (2019), Tüketici Boykotunun Çevresel Hassasiyetlerinin Değerlendirilmesine Yönelik Bir Araştırma, Balkan & Near Eastern Journal Of Social Sciences (BNEJSS), 5(4); 25-33.
CR  - ODOU, P., PECHPEYROU, P. (2011), Consumer Cynicism: From Resistance To Anti-Consumption İn A Disenchanted World?, Europen Journal Of Marketing, 45 (11/12); 1799-1808.
CR  - RAMYA, N., MOHAMED ALİ, S. (2016), Factors Affecting Consumer Behavior, International Journal Of Applied Research, 2(10); 76-80.
CR  - RITZER, G. (2000), Büyüsü Bozulmuş Dünyayı Büyülemek, Çev. Şen Süer Kaya, 1. Baskı, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
CR  - RİSKYBRAND MINDVOICE (2008-2018), “The Rise Of Cynicism İn Japan”, İnternet Adresi: https://www.riskybrand.com/en/research/mindvoice_180717-en/, Erişim Tarihi: 5.12.2024.
CR  - SELVİ, M., S., CAVLAK, N. (2022), Tüketicilere Yönelik Etik Dışı Fiyatlama Uygulamaları, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 23(2), 363-378.
CR  - ULUYOL, O., DURUK, C. (2016), Sivil Toplum Kuruluşlarının Boykot Çağrısının Tüketici Davranışlarına Etkisi, Journal Of Mehmet Akif Ersoy University Social Science Institute, 8(17); 11-33.
CR  - ÜNLÜÖNEN, K., TAYFUN, A. (2003), Turistlerin Yerli Halkın Tüketim Davranışlarına Etkileri Üzerine Ampirik Bir Araştırma, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı 10; 133-150.
CR  - YAĞCI, M. İ., İLASRLAN, N. (2010), Reklamların Ve Cinsiyet Kimliği Rolünün Tüketicilerin Satın Alma Davranışları Üzerindeki Etkisi, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 11(1); 138-155.
CR  - https://aktuelkatalogu.com/katalog/a101-1-7-haziran-2024-indirim-katalogu/ Erişim Tarihi: 10.12.2024.
CR  - https://www.a101.com.tr/market/ariel-renkliler-sivi-deterjan-1565-ml_p-22002271 Erişim Tarihi: 10.12.2024.
CR  - https://ekonomi.haber7.com/ekonomi/haber/3485877-kimse-bunu-beklemiyordu-israil-boykotu-satislari-3-kat-artirdi?utm_source=chatgpt.com Erişim Tarihi: 12.01.2025.
CR  - https://www.instagram.com/a101iletisim/p/DDhcUNbODOX/?img_index=2 Erişim Tarihi: 10.12.2024.
CR  - https://www.kocatepegazetesi.com/a-101-marketler-boykot-ediliyor/348354/  Erişim Tarihi: 10.12.2024.
CR  - https://www.sikayetvar.com/bim/bim-market-israil-urunlerini-satma-artik Erişim Tarihi: 10.12.2024.
CR  - https://www.sokmarket.com.tr/25-tl-ve-uzeri-alisveriste-75-00-tl-prm-a3d4c57d-e16f-4601-83d2-2dc2f5d408b4 Erişim Tarihi: 10.12.2024.
CR  - https://www.star.com.tr/ekonomi/israil-boykotu-sonrasi-yerli-urunlere-ilgide-buyuk-artis-yasaniyor-haber-1910587/ Erişim Tarihi: 21.04.2025.
CR  - https://www.trademap.org/Country_SelProductCountry.aspx?nvpm=1%7c376%7c%7c%7c%7cTOTAL%7c%7c%7c2%7c1%7c1%7c2%7c1%7c%7c2%7c1%7c1%7c1 Erişim Tarihi: 21.04.2025.
UR  - https://doi.org/10.46482/ebyuiibfdergi.1696142
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/4855843
ER  -