@article{article_1697152, title={SU KÜLTÜNÜN TÜRKMEN KÜLTÜRÜNDEKİ İZLERİ}, journal={Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi}, pages={369–384}, year={2025}, DOI={10.60163/tkhcbva.1697152}, author={Töre, Maral}, keywords={Halk Kültürü, Türkmenistan, Türkmen, Su, Kült.}, abstract={Türkmenler, erken dönemlerde Ay, Güneş, su, od ve bazı ağaçların gizli güçlere sahip
olduklarına inanmışlardır. Kutsal gördükleri bu varlıklar ile selamlaşmışlar, konuşmuşlar
ve kötülüklerden korumaları için yardım istemişlerdir. Ayrıca yengi istemek veya teşekkür
etmek için çeşitli adaklar ve kurbanlar sunmuşlardır. Türkmenlerin kutsadıkları bu unsurlar,
İslamiyet’ten sonra da önemini kaybetmemiştir ve halk inanışları olarak yaşamaya devam
etmiştir. Türk mitolojisi; Atalar, Yer-Su, Ateş, Ağaç ve Hayvanlar gibi kültler etrafında oluşmuş
ve şekillenmiştir. Türklerin benimsedikleri inanç sistemine göre her kültün bir iyesi vardır.
Bu iyelerin koruyucu, yardım edici, iyileştirici özelliklerinin yanı sıra cezalandırıcı özelliklere
de sahiptir. Bütün bu özelikleri içerisinde bulunduran su kültünün günümüzdeki izleri dikkat
çekicidir. Su kültü, Türk kültüründe İslamiyet öncesinde kutsallaştırılan Yer-Su inanışlarına
dayanmaktadır. Bugün Türk boylarında, suyla ilgili görülen bütün inançlar ve alışkanlıklar
erken dönemdeki Yer-Su kültünün izleridir. Bu çalışmada da su kültünün Türkmen halk
kültüründeki yansımalarından bahsedilecektir. Araştırmadaki bilgiler, Türkmenistan’da
yaşayan Türkmenlerin günümüze kadar ulaşan halk inanışlarından tespit edilerek verilecektir.
Bu nedenle verilecek bilgilerin bir kısmı yazılı kaynaklarda bulunmamaktadır. Ancak halk
arısında herkes tarafından bilinen ve erken dönemlerden beri aktarılan öğretilerden elde
edilecektir. Öncelikle Türkmencedeki suyla ilgili kelimeler, deyimler ve atasözleri üzerinde
durulacaktır. Daha sonra su kültüyle ilgili günümüzde uygulanan inanışlar ve alışkanlıklar
incelenecektir. Suyun koruyucu, arındırıcı ve şifalandırıcı sembol olarak kullanımlarından söz
edilecektir. Böylece Türkmenlerin günlük yaşamında ve düşünce yapısında suyla ilgili oluşan
manevi etkiler gözlemlenecektir. Çalışmada son olarak Türkmen halk inanışında suyun pirleri
olarak kabul edilen şahsiyetler ve yardımcı karakterler anlatılacaktır. Türkmenistan’daki kutsal
sulardan ve her yıl kutlanan Suv damcası-altın danesi millî bayramının önemi belirtilecektir}, number={115}, publisher={Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi}