@article{article_1698682, title={Psikiyatrik Boyutlarıyla Dürtüsellik}, journal={Arşiv Kaynak Tarama Dergisi}, volume={34}, pages={195–208}, year={2025}, DOI={10.17827/aktd.1698682}, author={Yeşiloğlu, Caner and Sun, Tunahan and Demirkol, Mehmet Emin and Tamam, Lut}, keywords={Dürtüsellik, Psikiyatrik bozukluklar, Nörobiyoloji, Cinsiyet farklılıkları, Madde kullanım bozuklukları}, abstract={Bu derleme, dürtüsellik kavramının psikiyatrik boyutlarını çok yönlü olarak incelemektedir. Dürtüsellik; plansız ve hızlı hareket etme, risk alma, ödül arayışı gibi davranış örüntüleriyle tanımlanır ve birçok psikiyatrik bozukluğun temel belirtileri arasında yer almaktadır. Bireylerin yaklaşık %11’inde dürtüsel davranış örüntüleri klinik düzeyde gözlenmektedir. Dürtüsellik, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) olgularının %70’inden fazlasında görülmekte ve bu bireylerde akademik ve sosyal işlevselliği önemli ölçüde etkilemektedir. Nörobiyolojik düzeyde prefrontal ve orbitofrontal korteks gibi beyin bölgeleri ile serotonin, dopamin ve noradrenalin sistemlerinin dürtüsellikte belirleyici olduğu gösterilmiştir. Cinsiyet farklılıkları ve hormonal etkiler dürtüsel davranışların ortaya çıkışında önemli bir role sahiptir. Dürtüsellik; DEHB, kişilik bozuklukları, duygudurum bozuklukları ve madde kullanım bozuklukları gibi birçok psikiyatrik bozuklukta önemli bir belirti olarak ön plana çıkmaktadır. Değerlendirmelerde öz bildirim ölçekleri, davranışsal testler ve biyolojik ölçümler birlikte kullanılmaktadır. Sonuç olarak, dürtüsellik çok boyutlu ve kompleks bir davranış örüntüsü olup, psikiyatrik bozuklukların anlaşılmasında önemli bir yere sahiptir. Bu alanda yapılacak ileri araştırmalar, dürtüselliğin biyolojik temellerinin ve psikiyatrik bozukluklardaki rolünün daha iyi anlaşılmasına katkı sağlayacak, tedavi yaklaşımlarının iyileştirilmesi açısından büyük önem taşıyacaktır.}, number={3}, publisher={Çukurova Üniversitesi}