@article{article_1698729, title={Toplum Temelli Ruh Sağlığı Yaklaşımının İbn Haldun’un Düşüncesinde Kavramsal İzleri}, journal={Mavi Atlas}, volume={13}, pages={629–638}, year={2025}, DOI={10.18795/gumusmaviatlas.1698729}, author={Gözütok, Tarık Tuna}, keywords={İbn Haldun, toplum temelli ruh sağlığı, asabiyet, umran}, abstract={Bu çalışmada İbn Haldun’un Mukaddime adlı eserinde yer alan asabiyete dayalı toplum kuramı ile çağdaş toplum temelli ruh sağlığı yaklaşımları arasında kavramsal ve tarihsel bir karşılaştırma yapılmaya çalışılmıştır. Toplum temelli ruh sağlığı yaklaşımı, bireyin psikolojik iyilik hâlini yalnızca biyolojik ya da bireysel faktörlerle sınırlı kalmadan toplumsal, kültürel ve ekonomik bağlamlarla ilişkilendirerek anlamlandırır. Benzer şekilde İbn Haldun’un da bireyi sosyal bir varlık olarak tanımlaması, onun ruh hâlini toplumsal koşullarla ilişkilendirmesi ve toplumların döngüsel gelişim evreleri içerisinde bireysel ruh sağlığını dikkate alması, modern psikiyatrideki psikososyal modellerle bazı noktalarda örtüşmektedir. Makalede İbn Haldun’un asabiyet kavramı sosyal sermaye ve destek sistemleriyle umran teorisi (ilm-i umran) ise anomi, tükenmişlik ve travma psikolojisiyle karşılaştırılmıştır. Toplumsal dönüşümün birey üzerindeki ruhsal etkileri, tarihsel örnekler üzerinden ele alınmış ve otorite boşluğu, göç ve toplumsal çöküş gibi etkenlerin bireysel ruh sağlığı üzerindeki sonuçları tartışılmıştır. Bu bağlamda İbn Haldun’un düşüncesi yalnızca klasik bir tarih anlayışı sunmamış, aynı zamanda bireyin ruhsal yapısını toplumsal bağlamda kavramsallaştıran kayda değer bir yaklaşım olarak değerlendirilebilir. Çalışmada İbn Haldun’un fikirlerinin modern psikiyatriyle kültürel ve kuramsal düzeyde diyalog kurabileceğini gösterilerek toplum temelli ruh sağlığı hizmetlerinin kültürel temellendirilmesinde tarihsel bir referans noktası sunduğunu ortaya konmaya çalışılmaktadır. İbn Haldun’un düşünsel mirası; sadece tarihsel bağlamda özgün fikirler ortaya koymakla sınırlı kalmamış, aynı zamanda günümüzdeki sorunlara da kavramsal ve yapısal düzeyde ilham verebilecek kapsamlı ve bütüncül bir çerçeve sunmuştur.}, number={2}, publisher={Gümüşhane Üniversitesi}